Skip to content

Month: July 2009

Zingen met je hele land

Nationaal zangfestival in Estland (foto: Inge Melchior)
Nationaal zangfestival in Estland (foto: Inge Melchior)

Op een mooie zomermiddag zit ik samen met een vriendin in de tuin. Zij heeft allerlei lekkere hapjes bereid, want – net zoals in veel andere landen – is dat in Estland een teken van gastvrijheid. Nadat alle lekkernijen een plaatsje op de tuintafel gevonden hebben, komt Aino naar buiten met haar laptop. “We gaan liedjes zingen,” zegt ze. “Gezellig,” zeg ik, niet wetend dat zingen voor haar niet ‘gewoon gezellig’ is, maar van groot politiek en historisch belang. Vanaf haar laptop draait ze liedjes met titels als “Mijn vaderland is mijn liefde” en “Een Est ben ik en een Est zal ik altijd blijven”. Mij duwt ze een boekje met de songteksten in handen. Uit volle borst zing ik mee. In haar ooghoek verschijnt een traan. Een jaar later vertelt ze hoe belangrijk dat moment voor haar was. “Eén van de hoogtepunten van het afgelopen jaar.”

Wat maakt het zingen van nationale liedjes in Estland zo belangrijk? En hoe kan het dat dit ook geldt voor jongeren, houden die niet van popmuziek? Geen haar op mijn hoofd die emotioneel zou worden van Nederlandse volksliederen.

3 Comments

Antropoloog en hiphopfan werkt voor BNN

Aisha Bosnie bij BNN
Aisha Bosnie bij het portret van BNN oprichter Bart de Graaff

Met haar zwarte Wonder Woman-t-shirt krijgt ze zomaar een gratis biertje van het meisje achter de bar. Omdat het barmeisje zelf een slip van de heldin aan heeft en omdat Aisha Bosnie voor haar Wonder Woman is. Gaandeweg het gesprek met deze afgestudeerde van Culturele Antropologie blijkt ze inderdaad wel iets van de stripheldin te hebben: ze is strijdvaardig, strategisch en gepassioneerd.

Aisha Bosnie (30 jaar)  rondde haar studie aan de VU af in 2007  en werkt nu als itemregisseur bij BNN. “De berichtgeving over allochtone jongeren is vaak kort door de bocht,” vindt Aisha. “Het zijn díe Marokkanen en díe Turken. Als antropoloog is cultuurrelativistsch denken het eerste wat je leert. Je kijkt eerder waarom mensen iets doen in plaats van dat te veroordelen. Ik denk dat dat in de media heel erg welkom is.”

Leave a Comment

Misdaad met bovennatuurlijke hulp

Foto uit de krant La Razón van 5 juli 2009
Foto uit de krant La Razón van 5 juli 2009

De recherche in La Paz, Bolivia, was niet verbaasd toen ze in het kamertje van een bende moorddadige misdadigers een tweetal schedels aantrof op een soort altaartje. De schedels droegen wollen mutsen, waren omringd door bloemen en cocablaadjes, en er stak een sigaret tussen hun vergeelde en onregelmatige gebit. De mensen van de recherche wisten ook onmiddellijk wat te doen: ze plasten eerst op de schedels en sloegen ze daarna in stukken. Daarmee, zo wisten ze, wendden ze mogelijk ongeluk af, dat zou kunnen worden berokkend door de bovennatuurlijke krachten die aan de kant van de criminelen stonden. Voor alle zekerheid zouden ze bovendien geen gebruik maken van mogelijke bewijsstukken die in dat kamertje werden gevonden.

Wie zou denken dat misdadigers en politie beide altijd zo sluw, rationeel en klinisch mogelijk opereren in hun onderlinge strijd, komt in Bolivia bedrogen uit. De misdaad en de misdaadbestrijding zijn er verzadigd van ceremonieel en ritueel.

4 Comments

De schuld van het kapitaal?

DE GESCHIEDENIS VAN ARM EN RIJK OP WERELDSCHAAL

Een van de meest in het oog springende wereldproblemen is het grote verschil tussen arm en rijk. Terwijl het Westen een industriële welvaartsmaatschappij heeft ontwikkeld, bieden andere delen van de wereld nog steeds het trieste beeld van economische achterstand en massale armoede. Die achterstand blijkt ook uit een gebrekkige gezondheidszorg en een lage scholingsgraad. In de sociale en culturele antropologie gaat het niet alleen over verschillen in cultuur maar ook over die tegenstelling tussen arm en rijk. Waarom zijn zoveel landen arm en andere rijk?

Leave a Comment

PVV en historische vergelijking

wilders wil
Foto door comicbase

Antropologen gaan in hun onderzoek sterk uit van vergelijking. Juist daarom kunnen zij een belangrijke bijdrage leveren aan de discussie over de populariteit van de PVV, zoals Ton Zwaan liet zien in zijn opinistuk in de NRC van afgelopen zaterdag. Zwaan is verbonden aan de Afdeling Sociologie en Antropologie van de UvA en het Centrum voor Holocaust en Genocidestudies. Hij heeft jarenlange ervaring met het onderzoeken van nationalisme, genocide en politiek geweld.

Zwaan stelt dat de vergelijkingen die in het debat soms worden getrokken tussen de PVV en de opkomst van het fascisme in het Duitsland van de jaren dertig vaak de plank misslaan. In zijn stuk probeert hij toch te laten zien dat het zinvol kan zijn om de PVV te vergelijken met nationalistische bewegingen in het verleden.

6 Comments

Obama in Ghana

foto door Monde Perso
foto door Monde Perso

Stem deze dagen af op een van de vele radiostations in Accra, Ghana, en het aanstekelijke refrein van de Ghanese reggaezanger Blakk Rasta komt geheid voorbij:

Mama! Mama!
Com mek wi talk oo
Com mek wi talk about Barack Obama
Papa! Papa!
Com mek wi talk oo
Com mek wi talk about Barack Obama
Barack Barack, Barack Obama
Barack Barack, Barack Obama

En gepraat wordt er over Barack Obama. In de aanloop naar de ‘first visit to Black Africa by the first Black president of the Unites States’ is de Obamakoorts in alle hevigheid uitgebroken. In woord, beeld, en geluid.

Leave a Comment

Een Nederlandse docent in China

Een van onze vroegere studenten – Anne Geerdink – heeft het afgelopen jaar Internationale Communicatie gedoceerd aan de Medische Universiteit van Ningxia, de Hui-autonome provincie in het noordwesten van China. Zij is de enige Nederlander in deze Chinese provincie. Hierbij een korte impressie van haar ervaringen.

Het universiteitsrestaurant, drie verdiepingen met uitstekend Han (Chinees) en Hui (halal)voedsel, heeft overal televisies hangen die altijd aanstaan. Meestal hard, vooral wanneer er NBA basketballwedstrijden zijn. Basketball is hier sport nummer één. Werkelijk overal zijn veldjes!  Studenten en medewerkers kunnen drie maal per dag een maaltijd gebruiken voor  minder dan een euro. De universiteitsleiders hebben een aparte eetruimte, waar ze zich in geval van “meetings” door hun chauffeur over de campus naar toe laten rijden. Hun bakken blokkeren de ingang, de chauffeurs drentelen ernaast of poetsen de auto. Zo weten wij, docenten, studenten en medewerkers,  dat er op dat moment “leiders” in het restaurant zijn.

1 Comment

De herdenking van de slavernij en het fileprobleem

Foto door Markus Balkenhol
Slavernijherdenking 2009 (foto: Markus Balkenhol)

Op 1 juli 1863 werd in de Nederlandse koloniën de slavernij afgeschaft. Anno 2009 wordt dit in Nederland grootschalig herdacht. Op het eerste gezicht lijkt dit een vanzelfsprekend feit; het besef dat dit een gedeeld verleden is dringt echter slechts langzaam door.

Om negen uur in de ochtend van 1 juli 2009 verzamelt zich een grote groep mensen in Amsterdam bij Artis, gekleed in prachtige koto’s, voor een Bigi Spikri, Surinaams voor een kleurrijke manifestatie.

6 Comments

Hoe dicht bij huis zit de rot? Over corruptie ver weg en dichtbij

Foto: Jensjeppe

Onder de spraakmakende titel ‘Tot hoe dicht bij huis mag de rot komen?’ publiceerde Sierk van Hout, ‘reisjournalist’ en lid van Transparency International, een opiniestuk in de NRC van zaterdag 27 juni. Het stuk gaat over omkoping in verre landen – met name ontwikkelingslanden – waar corruptie welig tiert. Van Hout levert een heftig pleidooi om daar als westerse reiziger niet aan mee te doen onder het mom dat het een “lokaal gebruik” of “culturele praktijk” zou zijn waaraan je niet goed kunt ontkomen. Van Hout bekritiseert een dergelijke houding die kwalijke corruptiepraktijken in stand houdt en die volgens hem wel degelijk te vermijden is met enige morele standvastigheid, met vasthoudendheid en met broodnodig geduld.

Ik ben het met Van Hout eens dat omkoping en corruptie kwalijke zaken zijn die niet zijn goed te keuren. Maar ik heb een probleem met de generaliserende tweedeling ‘ontwikkelingslanden’ en ‘Nederland’ in termen wel en niet corrupt, en de simpele vergelijking tussen ‘hier’ en ‘daar’ die wordt gemaakt in zinnen als: “Omkopen. Thuis zouden we er niet over piekeren, maar in een ver land waar we misschien nooit meer terugkomen is het de vraag of onze moraal wat oplevert.”  Of: “Thuis alle vruchten genieten van een transparante samenleving en ver weg corruptie accepteren als een soort lokale folklore is dan ook niets minder dan verraad.” Los van de vraag of in alle ontwikkelingslanden corruptie en omkoping een “soort lokale folklore” zou zijn – het komt natuurlijk wel veel te vaak voor – is de aanname dat in Nederland geen corruptie zou bestaan en dat Nederlanders – in tegenstelling tot derde wereldbewoners – een correcte maatschappelijke moraal zouden hebben toch wel verbijsterend.

4 Comments