Skip to content

Month: September 2013

Een antropologische blik op gender en economie

lova studiemiddag posterDoor Marina de Regt. Dat de economische crisis ook voor antropologen heel interessant kan zijn laat Joris Luyendijk regelmatig zien in zijn columns over het bankwezen. Maar dat antropologen zich ook bezig kunnen houden met de relatie tussen gender en economie is minder bekend. Economische antropologie besteedt vaak weinig aandacht aan genderrelaties, en ook feministische antropologen laten de economie vaak links liggen. Dit was een reden voor LOVA, de Nederlandse Vereniging voor Gender Studies en Feministische Antropologie, om haar jaarlijkse studiedag aan gender en economie te wijden. De titel van de middag, die op 13 juni aan de VU plaats vond, was “Feministische en Economische Antropologie/Economische en Feministische Alternatieven: Relevantie in Tijden van Werkloosheid en Crisis”.

               Ruim dertig VU-studenten antropologie woonden de studiedag bij, als onderdeel van het tweedejaars Onderzoekspracticum dat dit jaar in het teken van economische alternatieven voor de crisis stond. Zij deden in juni onderzoek naar initiatieven om de economische crisis tegen te gaan, zoals alternatieve muntsystemen, kledingruilinitiatieven, ruilevenementen, kook- en “eerlijke voedings”initiatieven. De studiedag was bedoeld om het belang van een genderperspectief te benadrukken. Er waren drie sprekers uitgenodigd. Erik Bähre, antropoloog en universitair docent in Leiden, gaf een overzicht van het denken over gender en economie binnen de antropologie, van “Marx tot nu”. Hij vertelde hoe er in de jaren 1970-1980 vooral vanuit een (neo) marxistisch perspectief werd gedacht over gender en economie, waarbij de nadruk lag op de productiemiddelen. Met de val van het Oostblok aan het begin van de jaren 1990 vond er een verschuiving plaats in de antropologie en was er weinig aandacht meer voor economie. In de 21ste eeuw is de economie weer in beeld gekomen, niet in de laatste plaats door de economische crisis. Nu ligt de nadruk op geld en financiën, en niet meer op productie. Bähre pleit voor meer empirisch onderzoek naar macht, relaties en verwantschap in economie: You need a human perspective when looking at economy”. Economie wordt door mensen gemaakt en moet als zodanig worden onderzocht. Etnografisch onderzoek is hier volgens hem dan ook de juiste manier voor. Het verschil met de vorige eeuw is echter dat we nu vooral kijken naar geld en financiën in plaats van naar bijvoorbeeld productiemiddelen. Het is belangrijk dat de economie benaderd wordt als iets dat gemaakt wordt door mensen. Daarom is economie zeer interessant en relevant voor de antropologie. Daarnaast houdt  antropologie zich ook bezig met machtsrelaties, en die spelen een belangrijke rol in de economie.

Leave a Comment

‘…one man’s trash is another man’s treasure.’

tweedehandskledingDoor Vivian Mac Gillavry, Selma Lehalali, Meredith Overman en Myrthe van der Vlis. Prinsjesdag is achter de rug en opnieuw worden we overspoeld met negatieve berichten over bezuinigingen, werkloosheid  en de economische crisis. Tijdens het tweedejaars onderzoekspracticum voor antropologiestudenten aan de VU hebben wij onderzocht in hoeverre de economische crisis invloed heeft op de tweedehandskledingmarkt in Amsterdam. Dragen mensen kleren langer door de economische crisis? Kopen mensen vaker tweedehands kleding of juist minder vaak? Wat is de  invloed op het weggeven van kleding aan goede doelen?  Welke gevolgen merken eigenaren van tweedehandswinkels van de economische crisis? En welke rol speelt reciprociteit op de tweedehandskledingmarkt?

Onze veronderstelling was dat mensen meer tweedehands kleding zouden kopen als gevolg van de economische crisis, dat mensen meer behoefte zou hebben aan persoonlijke relaties en meer kleding zouden ruilen. We hebben dit onderzocht met behulp van (participerende) observaties en semi-gestructureerde interviews met consumenten en eigenaren van tweedehandskledingwinkels. Ook bezochten we kledinginzamelingsacties van liefdadigheidsinstellingen.  Zo kwamen we terecht bij de Kledingbank in Amstelveen, waar mensen met een Stadspas en vluchtelingen en asielzoekers gratis goede kleding uit kunnen zoeken. De medewerkers spraken enthousiast over hun werk, en vertelden hoe blij mensen zijn als ze weggaan met een stel mooie ‘nieuwe’ kleren.  We boden ook zelf onze kleding aan aan een kledingzaak en hadden binnen mum van tijd een paar tientjes verdiend. Ook bezochten we kledingruilevenementen, die als paddestoelen uit de grond komen.Kledingruil zou gezien kunnen worden als een nieuwe vorm van ‘winkelen’. 

1 Comment

Inburgeren in Nederland

haring_3Door Matthias Teeuwen. Elke woensdag een ochtendje Nederlands leren. Dat staat je te wachten als je wilt inburgeren in Nederland. En de Nederlandse taal is geen makkelijke taal. In februari besloten wij, acht eerstejaars (en nu tweedejaars) studenten antropologie op de VU, de inburgeringscursus als onderwerp voor ons kleinschalige onderzoeksproject te kiezen. We wilden in ons onderzoek de kant van de inburgeraar belichten. Wat zijn de ervaringen van iemand die moet inburgeren? Wat vindt hij of zij van de lessen en van de docenten? En belangrijker nog, hoe helpt alles wat hij/zij leert met het integreren in de Nederlandse samenleving? De centrale vraag voor ons onderzoek was: Hoe draagt de inburgeringscursus bij aan het inburgeren van immigranten in Amsterdam?

Om deze vraag te beantwoorden hebben we instanties benaderd die inburgeringscursussen aanbieden. Het was niet makkelijk om toegang te krijgen maar gelukkig reageerden een aantal instanties positief. We mochten bij de lessen aanwezig zijn, en hebben met de deelnemers gesproken. We kwamen er al gauw achter dat de cursussen er heel divers uit kunnen zien, en dat de cursisten heel verschillende niveaus kunnen hebben. Sommige cursisten wisten nog helemaal niets van de Nederlandse taal toen ze met de cursus begonnen, en andere cursisten hadden al een beetje affiniteit met de Nederlandse taal. Voor de docenten is dat niet makkelijk want alle cursisten hebben persoonlijke aandacht nodig. Tijdens ons onderzoek hebben we ook een beetje aan “participerende observatie” gedaan: we mochten de cursisten helpen met hun opdrachten en oefeningen. De cursisten moeten uiteindelijk niveau A2 behalen om het inburgeringsexamen te kunnen maken. Dit examen bestaat uit drie onderdelen: lezen, luisteren en schrijven. Deze drie onderdelen worden elektronisch afgelegd. Verder zijn er nog de onderdelen Kennis Nederlandse Samenleving en de Toets Gesproken Nederlands.

Leave a Comment

New Titles on Land Struggles in Africa

Afgelopen zomer publiceerde SCA-medewerker Sandra Evers, met anderen, twee bundels met (voorlopige)  resultaten van haar huidige onderzoeksproject. We vroegen haar naar enkele achtergronden en plaatsen daaronder korte presentaties van beide boeken.

In het kader van welk project verschenen beide boeken? Wat zijn de thema’s van dat  project?

Beide boeken komen voort uit ons onderzoeksprogramma “Development as a Trojan Horse? Foreign Large-scale Land Acquisitions in Ethiopia, Madagascar and Uganda”, waarvoor NWO-Wotro ons in 2011 subsidie toekende. We kregen hiermee de kans om met een team van vier promovendi en een post-doc. vergelijkend onderzoek te doen naar grootschalige landprojecten in Afrika en Madagascar.

Wat zijn de respectievelijke bedoelingen, de ambities, van deze boeken?

Het boek “Africa for Sale? Positioning the State, Land and Society in Foreign Large-Scale Land Acquisitions in Africa” stelt de vraag naar de rol van de staat bij de totstandkoming, implementatie en uitvoering van de landprojecten. De rol van de staat is tot op heden onderbelicht gebleven. Het andere boek zoomt in op Madagascar waar de staat land probeert in te zetten bij de “ontwikkeling” van het enorme eiland. Er is echter een enorme competitie om dit land en velen willen zich toegang verschaffen: natuurbeschermers, mijnbedrijven, landbouwondernemingen, en zo komen kleine boertjes in de verdrukking.

1 Comment

Anthropology Day, November 29th, 2013

As every academic year, this year again the department will organize an “Anthropology Day”. Write down November 29th in your agenda! You are warmly invited to this year’s Anthropology Day that, once again, promises to be a highly interesting and relevant symposium. This year’s theme is applied anthropology  and we invited well-known speakers who work outside academia (see the provisional program below). Please save the date. More information will follow.

Leave a Comment

Little room for Jesus in Bethlehem: The situation of Palestinian Christians in Bethlehem

Standplaatswereld 1By Elizabeth Marteijn. The Palestinian people have usually been associated with Islam. People often think of politically dominating groupings like Fatah and Hamas. However, those who visit the Palestinian town Bethlehem at the Westbank, a town world famous as the birthplace as Jesus, will sooner or later be confronted by the facts: Christianity is evidently present in Bethlehem. In the centre of Bethlehem, the towers of different church denominations flaunt proudly in the sky. This summer I visited Bethlehem to conduct a research, in collaboration with the ‘AEI’ (Arabic Educational Institute), on the Arab Christianity of the Palestinians. In this article, I would like to share some of my findings and hope to raise awareness of the situation of this specific group of people.

1 Comment