Skip to content

Month: January 2015

Misschien toch maar een kopje thee drinken?

marokkaansethee Door Thijl Sunier
Terwijl Europa op zijn kop stond na de aanslagen in Parijs was ik op werkbezoek in Indonesië. Ook daar was de aanslag voorpaginanieuws, maar de roering was niet te vergelijken met de storm die in Europa woedde. Toen ik terugkwam was het stof enigszins neergedaald en kon ik met enige distantie de commentaren tot mij nemen. Mij bekroop al snel een gevoel van déja-vu, maar meer nog was ik geschokt over oppervlakkigheid van het debat (enkele bekende uitzonderingen daargelaten), de neiging elkaar te overschreeuwen of te overtroeven met niets zeggende oneliners (de meest gehoorde op dit moment: ‘niet elke moslim is terrorist, maar elke terrorist is wel moslim’), en het volledig langs elkaar heen praten van de lange rij deskundigen. Ik moet na enkele weken constateren dat wat de analyses betreft we geen millimeter zijn opgeschoten. Niets nieuws onder de zon, geen poging een stap verder te komen. Je kunt de opeenvolging van gebeurtenissen na de aanslagen bijna naadloos vertalen naar de nadagen van de moord op Theo van Gogh tien jaar geleden.

1 Comment

Gelooft u in God? Een open vraag

 

kerk

Door André Droogers
Dagblad Trouw publiceert de resultaten van een onderzoek naar levensbeschouwing in Nederland. Ik neem de uitkomsten met een half onsje zout. Dat komt door de gevolgde onderzoeksmethode èn de geheel eigen aard van het onderwerp.
In de sociale wetenschappen wordt onderscheiden tussen kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden. Sociologen, politicologen en psychologen gebruiken meestal de eerste, antropologen – mijn soort – de tweede. Wat je vindt, hangt af van je methode. Beide benaderingen hebben hun sterke kanten èn hun beperkingen. Overigens komen steeds meer combinaties voor.

Bij de kwantitatieve benadering is de stelregel dat meten weten is. Wat niet te meten is, wordt niet geweten. Trouw zet de gemeten onderzoeksresultaten op de voorpagina: 25% atheïst, 31 % agnost, 27% ietsist en 17 % gelovige.

De sterke kant van kwantitatief onderzoek is dat het representatief is. Het aantal geïnterviewden is groot. Dat is ook nodig, omdat de vooronderstelling is dat iemands stellingname verband houdt met diens persoonskenmerken, zoals opleiding, sekse of leeftijd. Bij een groot aantal kan dat verband worden gelegd, omdat pas dan alle factoren voorkomen.

2 Comments

Typisch Nederlands

Het Plein in Den Haag, Roel Wijnants, via Flickr, Creative Commons License

 Ina Keuper   ‘Typisch Nederlands’ was een ‘reality tv’-programma van VARA dat in september en oktober 2014 in vier delen werd uitgezonden op NPO 1. Ik had destijds de uitzendingen niet bekeken, maar heb dat alsnog gedaan naar aanleiding van een bericht op de website van de Antropologen Beroepsvereniging. Daar vond ik de aankondiging van SIETAR, de vereniging van professionals voor interculturele communicatie en diversiteit (Society for Intercultural Education, Training and Research) over een bijeenkomst over dit tv-programma en de invloed van de media op maandag 19 januari 2015 in Utrecht. Omdat ik sinds mijn recente pensionering tijd kan besteden aan allerlei leuke en interessante zaken besloot ik om de serie alsnog te bekijken en de bijeenkomst erover bij te wonen. Hieronder wil ik enkele bevindingen met jullie delen.

Leave a Comment

Chaos in Jemen en de plicht van de antropoloog

IMG_3347Door Marina de Regt Vandaag zijn de president en de regering in Jemen afgetreden, maar op het Nederlandse nieuws hoor ik er niets over. Jemen is niet interessant, tenzij het over terroristen gaat die de Westerse vrijheid aan willen vallen. Ik ben verbaasd, maar toch ook weer niet. De eenzijdige kijk van het Nederlandse nieuws is al jaren bekend. Op Al-Jazeera worden er 20 minuten aan Jemen besteed. Er zijn interviews met minstens 4 deskundigen en de crisis in het land wordt op allerlei manieren belicht. Maar misschien is dat ook wel weer logisch: Jemen wordt al jaren als een vrijplaats van terroristen gezien en de Amerikanen zijn zeer actief in het bestrijden van AQAP (Al-Qaida op het Arabisch Schiereiland). Daar worden drones voor gebruikt, en er zijn al talloze onschuldige slachtoffers mee gemaakt. De voedingsbodem voor radicalisering van de bevolking wordt zo alleen maar groter. Vorig jaar, toen ik een blog schreef als reactie op de tendentieuze berichtgeving over Jemen bij Pauw en Witteman, zei ik het ook al: door anti-terreur maatregelen neemt de kans op terrorisme alleen maar toe.

Als er iets in Jemen aan de hand is weten de media mij snel te vinden, maar de afgelopen week is het stil. Het zal wel komen doordat er andere belangrijke zaken zijn. Ik vind het niet zo erg, ik kan mijn tijd heel goed anders besteden. In de Kerstvakantie ben ik begonnen aan een artikel over Na’ma, een van mijn beste vriendinnen in Jemen. Ik ken Na’ma al sinds 1993, toen ik een aantal jaren in Hodeidah, een stad aan de Rode Zee, woonde. Ze is een paar jaar ouder dan ik, weduwe met drie volwassen kinderen, en woont op zichzelf. Als ik in Jemen ben zoek ik Na’ma altijd op, en vaak logeer ik bij haar. Maar de laatste keer is al weer twee jaar geleden. Het wordt steeds moeilijker om naar Jemen te gaan; de instabiliteit in het land heeft tot een grote mate van onveiligheid geleid en westerlingen komen steeds moeilijker aan visa. Er zijn bijna geen buitenlandse journalisten meer die in Jemen verblijven en verslag doen van de politieke ontwikkelingen. Wat moet je als antropoloog doen om toch over een land te blijven schrijven als je er niet meer naar toe kunt?

4 Comments

Hungarian Association for Migrants condemns PM Orbán’s take on the Charlie Hebdo killings

In a response to the Charlie Hebdo killings, Hungarian Prime Minister Viktor Orbán recently did a television speech in which he made some rather far-reaching statements on immigration in Europe which caused consternation among some – even though he probably also earned the approval of others. Department of Social and Cultural Anthropology staff member Pál Nyiri is a member of Menedék, the ‘Hungarian Association for Migrants’, which released a press statement on Orbán’s speech. We publish the statement here in its entirety.

MENEDÉK Hungarian Association for Migrants Press Statement

Budapest, 12 January 2015

Menedék – Hungarian Association for Migrants deems Prime Minister Viktor Orbán’s views concerning immigration in the wake of the Paris massacre, expressed on Sunday, 11 January in the news broadcast of Hungarian public service television channel M1 and elsewhere, unfounded and unworthy of a responsible state leader.

We agree with the Hungarian Prime Minister that “immigration and the cultural concerns it raises need a much more open, honest and straightforward discussion than what we have seen so far.” It is precisely one of the basic goals of our Association. We have worked to create an open, fact- based and responsible dialogue on the topic in Hungary and in Europe for nearly two decades.

We firmly oppose, however, alongside with the European Commission and Europe’s political leaders, the PM’s view that “economic immigration is a bad thing in Europe, it shouldn’t be viewed as if it had any use, because it only brings trouble and peril to the European man, so immigration must be stopped, this is the Hungarian position.” Even David Cameron acknowledged the benefits of immigration in his recent West Midlands speech. It reflects a grave misjudgement and lack of political wisdom to reiterate anti-immigration stock phrases on the day of remembrance of the victims of last week’s terrorist attacks in Paris, spreading the misconception that immigration is in any way to blame for the dread of terrorism, and curtailing, or even banning immigration is the way to get rid of the terrorism.

Leave a Comment

De langdurige geschiedenis van het versturen van een factuur op de Vrije universiteit

Door Freek Colombijn. Het management van de VU probeert op ondersteunend personeel te bezuinigen, door de organisatie efficiënter te maken. Voor ik verder ga, twee opmerkingen vooraf. Ik heb sterk de indruk dat het bij andere universiteiten in binnen- en buitenland en bij andere Nederlandse organisaties als ziekenhuizen net zo toegaat. Bovendien, als de VU top niet hard op ondersteunend personeel had bezuinigd, was er op wetenschappelijk personeel bezuinigd en was ik nu misschien zonder baan geweest, dus laat me niet te veel klagen.

Nog geen jaar geleden konden we voor veel diensten terecht bij collega’s van onze eigen faculteit, die we kenden van gezicht en waar we desgewenst altijd met vragen konden binnenlopen. Het nieuwe management credo is echter dat zulke ondersteunende diensten zoveel mogelijk gecentraliseerd worden en dat (wetenschappelijke) medewerkers hun problemen zelf via de universitaire website moeten oplossen, of als dat niet lukt via email om hulp kunnen vragen. Als dat nóg de oplossing niet biedt (maar eigenlijk schiet de medewerker dan tekort), mag men in derde instantie met een ondersteunende dienst bellen. Maar iemand te zien krijgen we niet.

5 Comments

Gruwel in Parijs

Charlie HebdoDoor Ton Salman. Antropologen, met hun kreet dat diversiteit en culturen hun core business zijn, worden (tenminste in mijn geval) altijd diep ongelukkig wanneer ze horen over aanslagen als die afgrijselijke van deze week in Parijs. Alsof zulke zieke geesten iets moois van ons afpakken, een bloederige massa maken van het heerlijke culturele, religieuze, levensbeschouwelijke ratjetoe dat de mensheid tentoonspreidt. Dat ratjetoe kan heel goed samengaan met tolerantie en een gedeelde basis-ethiek, ook en misschien zelfs beter als dat met gekrakeel en gebakkelei gepaard gaat. Daders die we in Parijs bezig zagen zijn die weg echter definitief kwijt. Want incasseringsvermogen, humor, het vermogen tot zelfspot en zelfrelativering moeten in een minimale mate aanwezig zijn om, desnoods een kribbig, wederzijds betichtend en narrig samenleven mogelijk te maken. Nog een reden voor het ongeluk waarover ik sprak is dat sommigen van ons weer om tekst en uitleg, het liefst in een beetje vlotte taal, wordt gevraagd, waarbij de felle veroordeling categorisch gegeven moet zijn en in elk woord moet doorklinken. En natuurlijk veroordelen we. Maar het daarbij te laten doet nou juist tekort aan wat we mogelijk kunnen bijdragen: het verhaal vertellen. Dat verhaal is geen rechtvaardiging of begrip. Het is een tragisch verhaal, een verhaal over woede, frustratie, haat, meedogenloosheid en wreedheid. Maar het is wel een verhaal. Zonder dat verhaal en de geschiedenis erachter blijven we steken in plechtige maar wel obligate verklaringen over het “vastberaden verdedigen van de vrijheid van meningsuiting”. Die verdedigen we – geen twijfel. Maar het wordt zo’n lege en context-loze doctrine als we ‘m niet verbinden met de geschiedenis van hen die juist menen ‘m te moeten aanvallen, op niet mis te verstane manier: met automatische geweren, gericht op de personen van de beledigers, spotters, cartoonisten – of welke andere andersdenkende dan ook. Degenen die dit deden zijn natuurlijk wreed, onverdraagzaam, gewelddadig. Maar ze zijn niet gek of ontoerekeningsvatbaar, en ze zijn geen hersenloze ‘barbaren’ die niet nadenken, die geen betekenissen aan de dingen kunnen toekennen, of bij wie álle schroefjes loszitten. Ze denken, redeneren, geloven en hebben een levensgeschiedenis. Alleen: daarin leerden ze niet (of leerden ze áf) hun eigen totale, absolute en allesomvattende gelijk te bevragen. Oh, als de antropologie er toch eens in zou slagen aan te wijzen wélk socialisatie- en enculturatie-model resulteert in dát vermogen…

2 Comments

Koerdische vrouwelijke bestuurders in Nederland

seminar Koerdische burgemeesters Door Emine Igdi en Edien Bartels. In de week van 21 tot en met 30 november 2014 was een delegatie van vrouwelijke bestuurders uit Oost-Turkije te gast in Nederland. Het ging om twee burgemeesters, respectievelijk uit de steden Mardin en Sirköy en het hoofd van de afdeling vrouwenzaken uit Diyarbakir. Het doel van het bezoek was het uitwisselen van ervaringen over de invulling van de bestuurdersrol door vrouwen, over de strijd tegen geweld tegen vrouwen in Oost Turkije  en over de problemen en opvang van vluchtelingen, speciaal vrouwen, in die regio. Over dit laatste thema was op 28 november een seminar op de Vrije Universiteit gewijd.

Het seminar werd ingeleid door dr. Joost Jongerden, antropoloog gespecialiseerd in de Koerdische kwestie aan de universiteit van Wageningen. Hij vertelde onder andere over het grote aantal vrouwelijke burgemeesters in deze regio. Daarna kwamen de vrouwen van de delegatie aan het woord. Zij spraken vooral over de situatie van Syrische vluchtelingen, waaronder veel vrouwen. In het zuidoosten van Turkije is de politieke partij BDP (Bar?? ve Demokrasi artisi- Partij van Vrede en Democratie) heel sterk. Met de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014 werd het duo burgemeesterschap door de BDP ingevoerd. Wanneer een man burgemeester werd kreeg die een vrouwelijke duo burgemeester naast zich en wanneer een vrouw burgemeester werd kreeg die een man als duo burgemeester naast zich. Er zijn nu 106 vrouwelijke duo burgemeesters. Dat zoveel vrouwen in dit gebied als duo burgemeesters werken was 40 jaar geleden praktisch onmogelijk. Dit is voorbeeld van de grote veranderingen die onder invloed van de Koerdische beweging zijn gerealiseerd.        

1 Comment