Het nieuwe seizoen van StandplaatsWereld beginnen we met een terugblik op de afronding van het vorige jaar. Op 18 juni jongstleden presenteerden de bachelorstudenten hun eindscripties. Onderstaande tekst doet verslag.
Door Ina Keuper, met bijdragen van Sanneke Bolderheij, Anerike Hekman, Rixt Vellenga, Stèphanie van den Noord, Amber Dickman, Tamar Basak, Mar-Lisa Ras, Leonie Cieremans, Renske Fraanje, Yoah Kerkvliet, Vanessa Schwegler, Merel van Grimbergen
Op maandag 18 juni was het zover. Alle derdejaars studenten van de bacheloropleiding Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie lieten aan elkaar laten zien en horen waar ze de voorgaande drie maanden zo hard aan gewerkt hadden. Ze presenteerden het concept van hun bachelorthesis en gaven elkaar commentaar zodat dit nog verwerkt kon worden in de eindversie die op 29 juni moest worden ingeleverd. In totaal hebben ruim veertig studenten een verhaal gehouden over hun thesis. Een aantal studenten*) heeft een verslag geschreven van enkele presentaties ter compensatie van het missen van zittingen van het voorafgaande wekelijkse bachelorthesisatelier. Op basis hiervan is onderstaand verslag samengesteld, om aan een breed publiek te laten zien waar bachelorstudenten antropologie aan de VU zich zoal voor interesseren.
Veel studenten hadden voor hun thesis gekozen voor een onderwerp betreffende migranten in Nederland. Ghariba Loukili schreef haar thesis over de opvattingen van moslims in Nederland over abortus op basis van eerder in de studie afgenomen interviews met enkele imams en andere islam deskundigen, waaronder een moslim medicus. Ook gebruikte zij discussies in haar eigen kring van Marokkaanse migranten in Nederland voor haar thesis. Stephanie van den Noord beschreef ervaringen en problemen van afgewezen asielzoekers die illegaal in Nederland verblijven, waarvoor zij gebruik kon maken van verhalen van betrokkenen die zij persoonlijk meer of minder goed kende. Ook Annerike Hekman had zich in asielzoekers verdiept, maar dan vanuit het blikveld van Nederlandse functionarissen zoals onderwijzers en artsen die in hun werk asielzoekers tegenkomen. Zij liet zien hoe deze functionarissen soms in botsing komen met het officiële vreemdelingenbeleid van de Nederlandse overheid. Ongeveer hetzelfde perspectief werd door Jeroen Rijkenberg naar voren gebracht in zijn overzicht van veranderingen in het vreemdelingenbeleid en de sociale status van asielzoekers. Naar aanleiding van de publieke discussies vorig jaar was Dominick Zumpolle geïnteresseerd geraakt in het verschijnsel dubbele nationaliteit. Zij had uitspraken verzameld van bekende voetballers en anderen die naast hun Nederlandse paspoort ook een Marokkaans of Turks paspoort hadden en wilden behouden. Roséanne Aukes koos de huidige inburgeringscursussen tot onderwerp van haar thesis. Zij inventariseerde ideeën van Nederlandse beleidsmakers over inburgeren en ontdekte dat hierin veel verschillen zijn en dat deze ook in de loop van de tijd nogal eens veranderden. Er is volgens Roséanne geen duidelijke doel dat met het inburgeringstraject nagestreefd wordt.
Kinderen vormden de centrale noemer in drie presentaties. Yoah Kerkvliet vertelde over haar onderzoek naar gangs in Kaapstad, Zuid Afrika. Hoe jongeren daarbij betrokken raken, er bescherming van krijgen maar ook door hun deelname eraan veel risico’s lopen. Leonie Cieremans onderzocht de moeilijke leefsituatie van Somalische kinderen in een vluchtelingenkamp in Kenya, waarbij zij uitgebreid aandacht schonk aan de context van het Kenyaanse overheidsbeleid voor vluchtelingen uit Somalië en de tradities van het herkomstland. De derde presentatie was van Jorien Hart die de fraaie doelstellingen van een recente Braziliaanse wet voor de verbetering van deelname aan het onderwijs vergeleek met de teleurstellende uitwerking ervan in de praktijk. Het verschil in kansen van kinderen uit rijke en arme families blijkt er niet mee doorbroken te zijn. Jorien kon bij haar analyse ook gebruik maken van haar kennis en ervaringen die zij bij haar stage in Brazilië eerder in de studie had opgedaan.
Drie studenten verdiepten zich in China en Chinezen in het buitenland. Sanneke Bolderheij was bezig met een thesis over democratisering en veranderingen in het rechtssysteem in China naar aanleiding van de geringe aandacht in China voor de toekenning van de Nobelprijs voor de mensenrechten aan de activist Liu Xiaobo. Naomi Woldo had onderzoek gedaan naar de schoolprestaties van Chinese migrantenkinderen in de VS in relatie tot de verschillen in het schoolsysteem en de opvoedingswaarden in de VS en China. Marloes Mazzei bekeek een heel andere kant van China, namelijk activiteiten van Chinese overheidsinstellingen en staatsbedrijven in Afrika.
Ook diverse andere studenten schreven hun thesis over een onderwerp dat betrekking had op Afrika. Zo maakte Anke Anemaet gebruik van haar verblijf in Ethiopië voordat ze antropologie ging studeren. Zij schreef haar thesis over de invloed van toerisme op bepaalde etnische groepen in dat land, de Suri en Mursi, en de visie van de Ethiopische overheid hierop. Renske Fraanje moest het doen met alleen informatie uit publicaties voor haar thesis over de conflicten en mensenrechten in Somalië en de rol van de Al-Shabaab organisatie in dat land in het bijzonder. Een derde studente had haar aandacht gericht op de beeldvorming over Afrika in Nederlandse media. Marloes Rendering onderzocht daartoe een documentaire en het televisieprogramma ‘Groeten uit de rimboe’ en stelde vast dat daarin bepaalde stereotiepe beelden over Afrikanen naar voren gebracht werden.
Het bovenstaande geeft een indruk van waar bachelorstudenten antropologie aan de VU zich zoal voor interesseren. Veel andere onderwerpen kwamen ook aan bod, zoals een analyse van enkele bekende publicaties van antropologen over gender, seks en seksualiteit; terrorisme en Al-Qaeda; voorkeurshuwelijken binnen de familie in het Midden Oosten en Noord Afrika; Russische joden in Israel; individualisering in Nederland; rugzaktoerisme; seksuele dienstverlening aan lichamelijk gehandicapten. Naast de grote diversiteit in de onderwerpen varieerden ook de manieren waarop de studenten hun data voor de thesis verzamelden. Velen konden gebruik maken van interviews en observaties, anderen analyseerden televisieprogramma’s of publicaties van bepaalde organisaties; een kleine groep beperkte zich tot het bestuderen van alleen wetenschappelijke literatuur. Sommige studenten hadden bij de presentatie hun thesis al bijna gereed, anderen moesten nog veel werk doen. Uit de verslagen van de studenten blijkt dat het presenteren van het eigen werk en het kennis nemen van het werk van medestudenten als een goede en stimulerende afsluiting van de bacheloropleiding werd ervaren.