Bosnië-Herzegovina: Ook in voetbal verdeeld

Door Gerwin Peelen.         In aanloop naar het WK-voetbal organiseert de FIFA een toer door de gekwalificeerde landen en zo ook bij debutant Bosnië-Herzegovina. Afgelopen weekend was de Wereldbeker te bewonderen in de Bosnische hoofdstad  Sarajevo  waar wordt uitgekeken naar het hoogtepunt in de recente voetbalgeschiedenis: Schitteren in Brazilië.

Na jaren van corruptie, etnische verdeeldheid en zelfs uitsluiting door de FIFA lijkt de kwalificatie voor het WK de uiteindelijke beloning van hervormingen in de voetbalbond. Europees commissaris Stefan Fule riep daags na de kwalificatie politici dan ook op om het voorbeeld van hun voetballers te volgen en de verwachtingen van de Bosnische burger waar te maken. De voetballers zelf werden als helden onthaald in de hoofdstad en na de beslissende wedstrijd tegen Litouwen gingen supporters massaal de straat op.

En toch speelt voetbal in Bosnië niet de verbindende rol die het in andere landen vaak lijkt te hebben. Chauvinistisch Nederland kleurt massaal Oranje tijdens de eindtoernooien en het Belgisch elftal is een mix van Franstaligen zoals Hazard en Fellaini en Vlamingen zoals Kompany en Vertonghen. De beslissende wedstrijd van Bosnië daarentegen werd niet eens uitgezonden in het Servische deel van het land. ‘’Ik support Bosnië niet. Iedereen in de Servische Republiek is voor Servië. Het Bosnische team is niet ‘ons’ team’’, aldus Sara, woonachtig in Banja Luka, hoofdstad van de Servische entiteit.

Volgens Mesa, eigenaar van het café waar ik onderzoek doe zullen veel Bosnische Serviërs het misschien wel volgen maar zullen ze het team niet aanmoedigen. ‘’De nationale retoriek is nog te sterk, vooral deze generatie groeit op in nationalisme. Ze voelen zich geen onderdeel van Bosnië-Herzegovina. Edin, die werkt bij een NGO, snapt het gebrek aan Bosnisch Servisch enthousiasme wel. ‘’Bij de festiviteiten hier na de kwalificatie werden veel vlaggen van het Bosnisch leger getoond. Mijn collega is een Bosnische Serviër en ik snap heel goed dat zij zich daar niet mee wil associëren. Bovendien is het niet echt geaccepteerd om als Bosnische Serviër voor Bosnië te juichen. De meeste Servische en Kroatische voetballers komen ook liever uit voor Servië of Kroatië. Maar goed misschien verandert dat wel. Aangezien Servië niet op het WK speelt en Bosnië wel’, glimlacht Edin.

De Wereldbeker is inmiddels weg uit Sarajevo om de tour af te maken. Over drie maanden begint het WK echt. De wens dat het Bosnië gaat verbinden lijkt vader van de gedachte maar Ivica Osim, adviseur van de voetbalbond, ziet het elftal wel als een voorbeeld. ‘’Wij hebben een nationaal team  dat niet gegrond is op wie je bent maar op wie het beste is’’. En misschien wordt die ene Bosnische Serviër die de winnende maakt wel de held van Bosnië. De bal blijft immers rond.

Gerwin Peelen doet onderzoek in Sarajevo voor zijn masterthesis Culturele Antropologie en probeert antwoord te krijgen op de vraag hoe de bezoekers van een alternatief café omgaan met de verschillende narratieven in de Bosnische samenleving, en hoe het café zichzelf etaleert als alternatieve plek. Volg zijn ontwikkelingen op www.bureaubosnie.wordpress.com