Eerstejaars antropologie studenten aan de VU deden onderzoek voor het bachelorproject en rapporteren over hun bevindingen
Door Myrthe Flierman, Monique van der Hoef en Sofie van Opdorp Het afgelopen jaar duizelde het de Nederlandse kiezer met de val van kabinet Balkenende 5 en verkiezingen voor zowel de gemeenteraad, Tweede Kamer en Provinciale Staten. Één partij stond constant in de schijnwerpers: de Partij voor de Vrijheid (PVV). Onder leiding van Geert Wilders verwierf de PVV een sterke positie binnen de politiek. Ruim een jaar na de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart 2010 en bijna een jaar na de beëdiging van het Rutte 1 kabinet, werd het tijd voor een reflectie op de rol van de veelbesproken PVV.
Daarvoor ontwierpen wij de onderzoeksvraag “Hoe kijken Almeerse gemeenteraad PVV-stemmers aan tegen de rol van de PVV in de huidige landelijke politiek?” en beten wij ons vijf maanden vast in deze partij. Dit onderzoek was onze eerste kennismaking met antropologisch veldwerk. Zowel het onderwerp als de groepssamenwerking bleken een uitdaging en het is ons gezamenlijk gelukt om interessante bevindingen over de PVV en haar kiezers boven water te krijgen.
Ter voorbereiding van het empirisch onderzoek in Almere is er een literatuurstudie uitgevoerd naar o.a. onderwerpen als de opkomst van de PVV in Nederland en populistische partijen in West-Europa. Almere was een geschikte onderzoekslocatie vanwege de concentratie PVV- stemmers tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2010. Door middel van straatinterviews in vijf verschillende wijken in Almere hebben we geprobeerd een reflectie op de landelijke politiek van de PVV te construeren. Het onderzoek bevatte ook participerende observatie als kwalitatieve onderzoeksmethode en hiervoor woonden wij gemeenteraadsvergaderingen van Almere bij. Na analyse van de verschillende observaties zijn we tot de volgende bevindingen gekomen.
Om te beginnen zijn er een aantal redenen om op de PVV te stemmen die zowel in de literatuur als in het veldwerk terugkomen. De meeste stemmers lieten weten voor de PVV te kiezen, omdat ze het inhoudelijk eens zijn met deze partij op het gebied van de buitenlanderproblematiek en het gebrek aan veiligheid op straat. Daarnaast is de manier waarop Wilders de politiek voor een grote groep mensen begrijpelijk(er) maakt belangrijk. Tenslotte zien we de zogeheten ‘proteststem’ vaak terugkomen, waarbij mensen voornamelijk op de PVV stemmen wegens grote ontevredenheid over de zittende politieke (linkse) elite.
De vraag over de rol van de PVV in de landelijke politiek werd met meer diversiteit beantwoord. De grootste variatie in meningen kwam naar boven als het ging over de positie van Geert Wilders binnen de partij. Enerzijds is er een grote groep kiezers die Wilders een charismatisch leider vindt en wie naar hun mening nog meer op de voorgrond mag treden. Anderzijds, en dit zijn voornamelijk de mensen die zich meer betrokken voelen bij de politiek, vinden ze dat de PVV als partij meer centraal moet staan en Wilders juist minder als boegbeeld moet functioneren. Als we kijken naar de rol die de PVV inneemt in de Tweede Kamer blijken veel respondenten teleurgesteld te zijn dat de partij niet mee regeert. Zij denken dat het gewilde effect van de PVV nu niet groot genoeg is. De kiezers hadden dus liever gezien dat er een kabinet met de PVV was gekomen. Over het algemeen zijn de Almeerse PVV-stemmers goed te spreken over de door hun gekozen partij en hopen ze dat de PVV in de toekomst nog meer invloed zal hebben in de Nederlandse politiek.
In het kort zijn dit onze belangrijkste bevindingen van het onderzoek. Het waren enerverende maanden waar we veel over de antropologie, maar ook over onszelf hebben geleerd. Meer over ons onderzoek is te lezen in komende editie van faculteitsmagazine Essay.