Skip to content

Frustraties, verrassingen en vrachtwagenchauffeurs

Door Fedor Ikelaar Frustratie en twijfel begonnen mijn gedachten te domineren bij de aanvang van mijn veldwerk. Had ik wel de juiste keuze gemaakt? Het kiezen van je onderzoeksveld is bij uitstek een kans om verschillende passies te combineren. Passies voor bijvoorbeeld bepaalde landen, culturen en religies. Iets wat ik met mijn keuze om Nederlandse vrachtwagenchauffeurs te gaan onderzoeken duidelijk niet had gedaan. En hoe meer ik mijn mede studenten zag vertrekken naar zonovergoten landen met prachtige exotische culturen, hoe meer ik aan mijn motivatie om voor vrachtwagenchauffeurs te kiezen begon te twijfelen. Normaal grijp ik iedere kans aan die ik heb om Nederland te verruilen voor het verre en exotische, waarom nu dan niet?

Bij mijn keuze heb ik mij slechts door één passie laten leiden, en dat is de passie voor antropologie zelf. Uit de overtuiging dat vrachtwagenchauffeurs een interessante en onderbelichte groep zijn. Alleen al het feit dat de meeste mensen zich een sterk stereotype beeld van vrachtwagenchauffeurs vormen is voor mij een teken dat het meer is dan alleen hun beroep dat zij met elkaar delen. Daarbij komt ook nog eens dat het een soort pioniers zijn op het gebied van internationaal reizen. Toen decennia terug, voor de meeste Nederlanders, Frankrijk nog een erg ver land was reden de chauffeurs al goederen van en naar Iran en Kazachstan. Maar is dat genoeg motivatie om gemotiveerd te blijven en iedere morgen voor dag en dauw op te staan?

Mijn zorgen bleken al snel ongegrond want tot nu toe doet onderzoek naar vrachtwagenchauffeurs zeker niet onder voor de exotische bestemmingen en culturen waar we ons binnen de antropologie toch vaak op richten. Neem alleen al het eten onderweg, de warme snacks bij de tankstations bijvoorbeeld zijn op zijn minst net zo obscuur als het eten dat je in Hanoi op de markt koopt, en de kans dat je er ziek van wordt is misschien nog wel groter.

Het avontuurlijk aspect is ook zeker niet weg, het enige dat ik weet is hoe laat ik de volgende dag moet beginnen, maar waar de reis heen gaat en wanneer ik weer terug kom is iedere keer weer een verrassing. En als je denkt dat het alleen maar zitten en naar het asfalt turen is, heb je het ook mis want op mijn allereerste dag in het veld heb ik mij al kunnen specialiseren in het vangen van biggetjes die ontsnapt waren tijdens het laden voor veetransport. Maar de grootste en aangenaamste verrassing zijn toch wel de mensen. Ik wist wel dat het stereotype van dikke, asociale, met tatoeages bedekte, shag rokende zuipschuiten wat veel mensen hebben niet terecht was, maar dat de praktijk zo anders zou zijn verbaasde mij zelfs.

Natuurlijk kom ik die cliché dingen ook wel tegen, en roken inderdaad veel chauffeurs shag, maar wie had bijvoorbeeld verwacht dat er chauffeurs tussen zitten die behoorlijk intensief bezig zijn met handelen in aandelen? Of wie had verwacht dat een vrachtwagenchauffeur naar een sjamaan zou gaan om via trance in contact te komen met zijn gids in de geestenwereld? Ik niet in ieder geval.

Het is een bijzondere groep met een bijzonder beroep. Want bij welk ander beroep is het vanzelfsprekend om 65 uur per week te werken en, in het geval van veel internationale chauffeurs, slechts om het weekend twee nachten van hun eigen bed kunnen genieten? Dus misschien is het ook niet zo gek dat je er veel bijzondere mensen treft.

Nog drie weken heb ik om deze verrassend diverse groep verder te ontdekken. In deze laatste weken neem ik ook de camera weer ter hand om een aantal portretten te filmen en deze uiteindelijk tot een (hopelijk) mooie documentaire te verwerken. Daarna zal ik ook wel weer wat schrijven dat iets dieper gaat dan deze oppervlakkige initiële verwondering. Want er zijn meer dan genoeg fascinerende culturele aspecten en sociale processen binnen de wereld van de chauffeurs die de moeite waard zijn om hier te delen.

Fedor Ikelaar is student bij de Master Sociale en Culturele Antropologie aan de VU. Hij is op dit moment in Nederland bezig met zijn veldwerkonderzoek ter voorbereiding van zijn scriptie

4 Comments

  1. Pieter van de Glind Pieter van de Glind

    Schitterend!
    Grote deuren met smalle trapjes gaan open en ik zie een wereld die ik tot nu toe alleen nog maar van de buitenkant heb gezien.
    Schitterend!

  2. Caroline de Neree Caroline de Neree

    Ik verheug me nu al op de film!

  3. Beste Fedor,

    Ik neem net een stukje op in het jaarverslag van de Kennisalliantie over transport en logistiek. Een groep bedrijven en instellingen is gestart met een innovatieproject ‘de nieuwe mobiliteit’. Doel is om het imago van de branche te versterken en jongeren te interesseren voor het vak chauffeur en planner. Want al in 2015 verwachten ze een tekort van 58.000 chauffeurs.

    Jouw artikel kan bijdragen aan het verbeteren van het imago van de sector en mogelijk je filmpje nog meer. Zou je mij op de hoogte willen houden van je onderzoek, eventuele stukjes die je schrijft en natuurlijk je video? Dan zet ik het door naar de projectgroep.
    Zij zullen er blij mee zijn.

    Bij voorbaat mijn dank
    En schrijf vooral door, want je hebt talent!
    Tanja Nolten

  4. Iona van Dijk Iona van Dijk

    Beste Fedor!

    Ik heb je bachelor scriptie met plezier en bewondering gelezen en nu ook dit stuk ook weer. Mijn bachelor scriptie antropologie is net ingeleverd. Mijn vriend is vrachtwagen chauffeur en ik herken zoveel in wat je schrijft. Ben benieuwd naar de film en natuurlijk de thesis.

    Iona van Dijk

Your email address will not be published. Required fields are marked *