Grote demonstratie voor het Griekse parlementsgebouw

Van onze correspondent uit Athene

Op de avond van de dag dat Griekenland met de overige EU landen een akkoord sloot over nieuwe leningen in ruil voor vergaande economische hervormingen heeft er voor het Griekse parlementsgebouw een grote demonstratie plaats. Duizenden mensen, merendeels tussen 20 en 40 jaar, protesteren tegen het akkoord. Dan liever uit de eurozone en uit de Europese Unie! Ze zien geen toekomst meer voor zichzelf in dit Griekenland dat zo hard moet bezuinigen om zijn schulden at betalen.

Ik ben op stap in Athene. Overal merk je iets van de crisis, maar intussen ben ik gewoon een toerist. Overdag loop ik ook over de oude agora waar ooit zo’n ongelooflijke samenballing van intellect was. Veel van ons Europese gedachtengoed is op deze ene hectare uitgedacht. In de avonden lees ik ter ontspanning het prachtige boekje Het zijn net mensen van Joris Luyendijk. Luyendijk is een cultureel antropoloog die als journalist werkt en door zijn antropologische achtergrond een kenmerkende stijl heeft ontwikkeld: zo trekt hij voor zoete koek geslikte inzichten in twijfel en ziet het bijzondere in van alledaagse gebeurtenissen.

Het zijn net mensen gaat niet alleen over de ‘Arabische wereld’, maar ook over hoe journalistiek in elkaar steekt. Als een krantenbericht over Egypte ‘van onze correspondent uit Cairo’ komt, heeft die journalist als belangrijkste bronnen berichten van de grote persbureaus (die je even goed in Amsterdam als Cairo kan lezen) en misschien wat indrukken uit persoonlijke gesprekken om ‘de mening van de gewone burger’ weer te geven. Ik doe natuurlijk niet helemaal recht aan ‘de correspondent’, want die kan natuurlijk toch wel grote kennis hebben opgebouwd door jaren ervaring in het betreffende gebied. Ik claim in ieder geval totaal niet dezelfde kennis van Griekenland te hebben als Luyendijk van het Midden Oosten heeft. Maar toch, voor wat het waard is, nu van onze correspondent uit Athene.

Griekenland lijkt door nieuwe Europese leningen even lucht te krijgen, maar intussen raakt de gewone bevolking gedeprimeerd door de gevolgen van de crisis. De demonstranten voor het parlementsgebouw die ik spreek willen weg uit de Europese Unie én ze willen weg uit Griekenland waar ze geen toekomst meer zien. Daar zit natuurlijk een tegenspraak in, want juist als bewoners van een lidstaat van de EU komen de Grieken makkelijk weg. Wat ze eigenlijk lijken te zeggen: ze willen weg uit deze hele situatie, waar ze niet om gevraagd hebben, maar waar ze wel onder lijden en waar ze schoon genoeg van hebben.

Ik weet niet hoe Athene er voor de crisis uitzag, maar meer dan in Nederlandse steden zijn er bedelaars en straatmuzikanten die niet voor de lol lijken te spelen. En er is meer klassieke informele sector activiteit, zoals een vrouw die zelfgemaakte jam verkoopt of een ander die pakjes zakdoeken per stuk op straat uitvent. Ze koopt een ‘slof’ in en gaat met een minimale winstmarge even verderop de losse pakjes verkopen. In Nederland zie ik ook wel eens iemand in een vuilnisbak snuffelen, maar die mensen hebben dan het voorkomen van een zwerver. In Athene wordt dit gesnuffel in vuilnisbakken gedaan door mensen die er verder nog netjes gekleed uitzien. Kortom er is zichtbaar armoede.

Armoede is niet altijd schrijnend. Wat ik ook zie en hoor: mensen die de hele ochtend op een kopje koffie op een terras zitten; de bediening vult gratis het glas water dat erbij hoort aan.

Tegelijkertijd denk ik dat buitenlandse persfotografen die lange rijen voor pinautomaten hebben gefotografeerd heel lang hebben moeten zoeken om dit beeld vast te leggen. Na drie dagen Griekenland zag ik vanochtend voor het eerst een rijtje dat echter snel oploste. Het pinnen lijkt het probleem niet.

Ik verneem ook, via-via, uitgebreide verhalen. Zo hoor ik van een gepromoveerd iemand die nu een baan heeft bij een ministerie. Ze heeft al maanden geen salaris gehad en leeft van spaargeld. Af en toe eet ze bij haar ouders om wat op de  kosten te besparen, maar die leven van een pensioen en dat wordt ook minder. Bovendien maakt ze zich zorgen waar ze van moet leven als haar ouders zouden overlijden. Vrienden van haar werken allebei bij een ministerie, hebben net een baby, maar krijgen ook geen salaris. Hoe zorg je zonder inkomen voor een kind? Dat mensen wanhopig protesteren om dan maar de EU helemaal te verlaten kan ik me in ieder geval wel voorstellen.