Skip to content

Islamitische studentenvereniging: segregatie of emancipatie?

Door Lenie Brouwer Wie bij islam alleen maar denkt aan radicalisering, terrorisme en vrouwenonderdrukking moet vooral eens een bijeenkomst bijwonen van de islamitische studentenvereniging MashriQ van de VU. Op 24 februari organiseerde zij een discussieavond rondom de Tegenlicht documentaire van Hans Otten over fundamentalistische moslims in Nederland. Na afloop was er een levendige discussie met de regisseur en werden er uitdagende stellingen besproken. Ongeveer dertig jongeren waren er op af gekomen, evenveel meisjes als jongens.

Terwijl de media alleen maar aandacht lijken te hebben voor incidenten, gaat de emancipatie van allochtone studenten gestaag voort. In één generatie hebben zij bereikt wat autochtonen minstens twee generaties kostte. Veertien procent van de allochtone jongeren volgt momenteel hoger onderwijs, waarvan een belangrijk deel aan de VU. Dit is niet zo maar een abstract gegeven, want wie de VU bezoekt kan het kleurrijke beeld met eigen ogen zien.

De voorzitter van MashriQ vertelt dat het een multiculturele vereniging is met een islamitische achtergrond. Zelf is zij student rechten en van gemengde Pakistaanse en Indonesische afkomst. Een van de doelstellingen is het dichten van de kloof tussen de Nederlandse samenleving en de islam. De vereniging is actief in Den Haag, Rotterdam en Amsterdam en telt al achthonderd leden.

Toen de VU studenten in 2008 met het idee voor een islamitische vereniging kwamen, hadden ze aanvankelijk met veel tegenwerking en onbegrip te maken. Waarom moeten jullie je zo nodig isoleren, was de vraag. Blijkbaar hebben ze bij de VU een kort geheugen, want wie heeft ook al weer de Vrije universiteit opgericht? Ondertussen had de VU wel gesignaleerd dat weinig allochtone studenten een bestuursfunctie vervulden. Toen men zich realiseerde dat MashriQ voornamelijk uit die allochtone studenten bestond waar ze op zoek naar waren, was de eerste opening gemaakt.. De studenten hebben niet op de barricaden hoeven staan, maar een beleefde brief naar het college van bestuur van de universiteit met het verzoek hun vereniging te ondersteunen bleek voldoende te zijn.

Mashriq aankondiging van Halal-Borrel

Op mijn vraag aan een bestuurslid waarom ze zich niet bij een van de vele andere studentenverenigingen heeft aangesloten, bleek dat zij een uitgebreide ronde langs allerlei verenigingen had gemaakt. Ze had zich echter nergens op haar gemak gevoeld. Een van de belemmeringen is bijvoorbeeld de beruchte studentenborrels. Vanavond wordt er dan ook geen alcohol maar een sapje geschonken. Als universiteit zou je hier toch blij mee moeten zijn, gegeven het overmatige drankgebruik bij de meeste studentenverenigingen. Daarnaast hebben de islamitische studenten behoefte om met elkaar van gedachten te wisselen over allerlei vraagstukken rondom het geloof. “We leren veel van elkaar,” zei een van de bestuursleden, “want zoveel weten we niet van de islam.”

In de documentaire die deze avond het onderwerp van discussie was, legden hoogopgeleide islamitische jongeren uit waarom de islam ‘de sleutel tot het paradijs is’. Waarom ze een gezichtssluier droegen of waarom ze niet naar muziek luisterden. De film werd goed ontvangen, maar een van de studenten merkte kritisch op dat er toch weer een extreem beeld van de islam werd geschetst en dat er weinig aandacht was voor de dagelijkse beleving van het geloof. Dit bleek een bewuste opzet van de regisseur te zijn. Als oude linkse activist was hij gefascineerd door de vraag hoe jongeren, gedreven door hun geloof, bepaalde keuzes in hun leven maken. Hij ziet de islam zelfs als een nieuwe vorm van cultuurkritiek op het kapitalisme.

Daarna was het tijd voor de stellingen. Een ging over de vraag of een werkgever wel of niet een gebedsruimte moet aanbieden. Ook hier was het vooral pragmatisme wat de klok sloeg. Een gebed duurt maar vijf minuten, je mag het overal uitvoeren en je kunt je gebeden ook nog opsparen. Mijn buurvrouw zei dat ze altijd in de pauze bad, waardoor niemand er last van had. Maar deze houding vond men toch iets te praktisch, want zo verandert er niets. Je moet ook, als je eenmaal bent aangenomen, het bidden aan de orde durven stellen. Maar, zo waarschuwde men elkaar, meld het niet bij je sollicitatie, speel het slim, zeg het pas als je bent aangenomen. Bij grote internationale bedrijven schijnt het bidden trouwens al lang geen punt meer te zijn, het is eerder provincialistisch om er moeilijk over te doen.

Juist een universiteit als de VU mag trots zijn op dit soort betrokken studenten die een dialoog willen aangaan en mee willen denken over grote maatschappelijke vraagstukken. Terwijl politici en journalisten bekvechten over hoofddoeken en burka’s, rammelen deze jongeren aan de poorten van de macht.

Lenie Brouwer is universitair docent bij de Afdeling Sociale en Culturele Antropologie van de VU. Dit stuk verscheen eerder als column op Kennislink. Brouwer schreef ook over onder meer de lezing van Job Cohen over wetenschap en islam.

Zie ook het pleidooi van Thijl Sunier voor minder integratie in onderzoek naar islam.

10 Comments

  1. Viktor Viktor

    “We leren veel van elkaar,” zei een van de bestuursleden, “want zoveel weten we niet van de islam”

    Godzijdank. Laten we dit a.u.b. zo houden. We weten allemaal wat er gebeurd als hogeropgeleiden mensen in de ban raken van de Islam.

  2. Mooi stuk, Lenie. Dit laat goed zien hoeveel verscheidenheid er is in de beleving van het geloof (onder moslims).

    Jammer dat er weer meteen zo tendentieus wordt gereageerd, dat doet geen recht aan de studenten waar dit stuk over gaat. Lees het nog eens, zou ik zeggen, en probeer even, al is het maar voor heel even, ruimte te creeren in je gedachten voor een ander beeld…

  3. miriam rafai miriam rafai

    Alles wat moslims doen en laten is heden ten dage gepolitiseerd. Moslims moeten zich als een collectief (je kunt geen weldenkend individu zijn) verantwoorden voor criminaliteitscijfers, terrorisme, vrouwenonderdrukking, werkloosheid, schooluitval etc. Als ze onder elkaar zijn, hoeft dat even niet. Gek hè, dat zo’n studentenvereniging aantrekkelijk is.

  4. Viktor Viktor

    Ik ben natuurlijk maar een leek. Maar zouden bovenstaande multiculturisten dan toch eens kunnen uitleggen waar de grens ligt tussen Islamisering van de samenleving en/of ruimte krijgen voor het belijden van je eigen geloof. Terugkomend op de eisen bijvoorbeeld voor een gebedsruimte:

    “Maar deze houding vond men toch iets te praktisch, want zo verandert er niets. Je moet ook, als je eenmaal bent aangenomen, het bidden aan de orde durven stellen. Maar, zo waarschuwde men elkaar, meld het niet bij je sollicitatie, speel het slim, zeg het pas als je bent aangenomen.

    Waarom is het zo nodig om de samenleving of een organisatie te veranderen? Waarom niet gewoon je geloof belijden in de privé sfeer? Dat laatste is toch gewoon maatschappelijk geaccepteerd in de Nederlandse maatschappij? Zie je Joodse, Boeddhistische of Christelijke mensen men dit soort eisen stellen aan hun werkgever? Nee dus…

    Terugkomend op mijn vraag. Waar ligt de grens met het Islamiseren? Ligt deze bijvoorbeeld bij Moslim taxichauffeurs die weigeren passagiers te vervoeren die tax free Alcohol hebben gekocht?

    forums.marokko.nl/showthread.php?t=1304541

    Of ligt deze bij het verbieden van exposities die Moslims mogelijk kunnen beledigen?

    Of nog erger, ligt deze bij imam Fawaz Jneid, de sheik van de As-Soennah moskee in Den Haag, die weer eens boos is op Nederland voor het herplaatsen van de in zijn ogen beledigende Mohammed-cartoons en op een indirecte manier oproept tot geweld:

    ‘Dit soort beledigingen moet met de hand, de tong en het hart worden bestreden.
    http://www.elsevier.nl/web/Opinie/Afshin-Ellian/261133/Imam-Fawaz-is-weer-brutaal-aan-het-worden.htm

    Behalve voor multiculturisten is het voor een gemiddelde Nederlandse leek natuurlijk allemaal niet meer te volgen…

  5. Beste uniculturalist,

    Ik vind in het bovenstaande stuk over Mashriq geen tekenen van wat u de ‘islamisering van de samenleving’ noemt. En het gaat hier even om een avond van deze vereniging, niet om wat u er allemaal bijhaalt.

    Opvallend dat u het verzoek tot een plek om te bidden op het werk zo erg vindt. Waarom eigenlijk?

  6. Viktor Viktor

    De grens voor onze multiculturist ligt aldus niet bij het belijden van de religie in de privesfeer. Het eisen van een publieke gebedsruimte in een religieus neutrale omgeving is volkomen normaal.

    Maar de Islam, een eisende religie voor zowel gelovigen als dhimmies, heeft natuurlijk nog wel wat meer eisen die toegevoegd kunnen worden aan het lijstje. Het voordurend stellen van eisen om zo de eigen waarden op te leggen lijdt tot concessies, en nieuwe eisen.

    Ligt de grens volgens jou dan bij:
    vrouwenzwembaden, vrouwenhamams, gescheiden theater voorstellingen, verbieden van alcohol, vrouwenkapsalons, verbod op het hebben van een bijbel, taxi chauffeurs die personen met alcohol weigeren, verbod op het plaatsen van cartoons, verbod op homosexualtiteit, eigen Islamitische scholen, verbieden van te uitdagende kleding, halal eten in een kinderdag verblijf of het constant eisen van respect.

  7. Beste uniculturalist,

    We kunnen elkaar lang bezig blijven houden met speculaties over welke eisen ‘de islam’ allemaal zou kunnen stellen. Maar dit is volgens mij niet zo zinvol. ‘De islam’ stelt geen eisen, d.w.z. ‘de islam’ kan niet direct de eis stellen voor halal eten in een kinderdagverblijf. Sterker nog, toen de islam ontstond bestonden er nog geen BSO’s.

    De boodschap van een religie wordt altijd gemedieerd door haar volgelingen. Zij zijn het die hun wensen te kennen geven in de samenleving. In dit geval niet ‘de islam’, maar individuele moslims.

    En als je nou kijkt naar deze moslimstudenten, die van Mashriq, zul je veel van die ‘islamitische eisen’ die je vreest niet terugvinden. Misschien zijn deze studenten en jij het wel over veel dingen eens. Wat een bevreemende gedachte he?

    Ik denk niet dat we het eens gaan worden, maar wat ik je wil meegeven is dit: probeer mensen op hun individuele daden en uitspraken te beoordelen, in plaats van hen verantwoordelijk te stellen voor allerlei uitspraken die zij niet gedaan hebben.

  8. Shivani Shivani

    Go Daan! 😀

  9. Viktor Viktor

    Geweldig. Laat Mashriq SV de bron zijn van een periode van renaissance in de Islam die zo groot en vergaand is, dat deze zal doordringen tot diep in de harten van de meeste strenge Islamitische dictaturen in de wereld. Het Nederlandse volk is de mulit culturisten van deze site dankbaar dat Nederland het nieuwe centrum is van Islamitische vernieuwing die zal vanuit Amsterdam zal verspreiden als een vlek over de wereld. Onze dank is zo groot als Allah.

    • Ivans Ivans

      Go Viktor! Weg met politieke ideologieën die zich vermommen als religie. Weg met mensen die zulke ideologieën aanhangen, en mensen die zulke ideologieën niet direct aanhangen maar wel verdedigen. Lang leve de totale en complete gelijkwaardigheid tussen vrouw en man, tussen hetero en homo, en ook tussen atheïst (voor de fijnproever: inclusief agnost) en godsdienstwaanzinnige.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *