Skip to content

Metropolis: masturbatie

Door Lysander Wiering. De metropolis uitzending van afgelopen donderdag over masturbatie liet zien dat gebruiken en de betekenis van zelfbevrediging overal op aarde verschilt. De één durft er vrijuit over te spreken, de ander beschouwt het als een  zonde.

Metropolis begon dit jaar in Zuid-Amerika. Volgens de lokale reporter is men in Peru erg open over seksualiteit en volgens de tiener die centraal staat in de reportage hoort seks bij de Peruaanse cultuur; men is erg open over seksualiteit en de meisjes lopen er sexy bij. De Peruaanse tiener durft dan ook openlijk te spreken over zijn masturbatiegedrag met een behulp van een papaja en ook zijn moeder weet hier van af: “liever zo, dan dat de varkens en kippen het haasje zijn…” Door de seksuele cultuur in zijn stad zegt hij: “gek te worden als hij het niet zou doen.” Hoewel de jongen in het filmpje het niet ziet als een zonde, is hij er ook niet trots op. Hij hoopt van het masturberen af te komen zodra hij eindelijk echte liefde vindt; iets waar hij reikhalzend naar uit kijkt.

Ruim 2900 kilometer ten noorden van Peru, in Nicaragua, praat de veertienjarige Jonathan met bijna hetzelfde gemak over masturberen. De reden waarom hij het doet is vergelijkbaar met die van de tiener in Peru: “Mijn hormonen slaan op hol (…) het brengt me tot rust, anders voel ik mij niet goed.” Vervolgens komt de dorpspastoor langs die het hem ten strengste af raadt. Om Jonathan er van te weerhouden het toch te proberen vertelt hij hem waarom je het niet moet doen: je wordt er impotent en mank van en het vrijgekomen zaad is eigenlijk bloed. Dit laatste wordt door Sam in Kenia minder cryptisch omschreven. Hij ziet het als “persoonlijke abortus.” Door masturberen dood je potentieel leven en is dus eigenlijk moord. Hij denkt in de hel te belanden door deze zonde.

Ik vroeg mij af sinds wanneer men eigenlijk kwaad is gaan zien in masturberen en waar dit idee vandaan komt. Daarom dook ik in de bestaande literatuur (die erg schaars bleek te zijn) over zelfbevrediging. De Amerikaanse seksuoloog Thomas W. Laquer schreef het meer dan vijfhonderd bladzijden tellende boek: ‘Solitary Sex : A Cultural History of Masturbation’, waarin hij beargumenteert dat in de Europese klassieke oudheid masturbatie een normale zaak was (met name bij de Grieken, waar het als geneesmiddel tegen fysieke en mentale kwalen gezien werd) en dat er binnen de oude Joodse en Christelijke leer weinig aandacht werd geschonken aan dit onderwerp. Tot de 18de eeuw kwam het idee dat masturbatie slecht voor de gezondheid is niet voor.

De constructie van masturberen als ziekteverwekker deed in 1712 zijn intrede. In het pamflet: ‘Onania; or, the Heinous Sin of Self-Pollution’ uit Londen schreef John Martens dat zelfbevrediging uiteindelijk leidt tot het ruïneren van het individu  (de reden voor het schrijven van dit pamflet is onbekend. Er wordt gedacht dat Martens, eerder een kwakzalver dan een erkend wetenschapper, het schreef ter sensatie en om zo veel geld op te kunnen strijken). Martens raadde in zijn pamflet mensen af om te masturberen en gaf vele voorbeelden van apparaten waarmee men zich ervoor kon behoeden. Bijvoorbeeld de kuisheidsgordel. Deze onderbroek van metaal om geslachtsgemeenschap en masturbatie onmogelijk te maken bestond al in de Middeleeuwen. Hij werd gebruikt door ridders die ten strijde trokken en lange tijd van huis waren. Zij trokken de kuisheidsgordel aan zodat de geliefde, die thuis zat, zeker wist dat hun partner geen overspel zou plegen.

De mogelijke gevaren van masturberen die Martens beschreef werden door de Zwitserse natuurkundige Tissot medisch onderbouwd in diens manifest: ‘l’Onanisme’ uit 1760. Het manifest zorgde voor een enorme sensatie en opschudding. Ze gingen over de toonbank als warme broodjes. Veel andere schrijvers waagden zich ook aan het onderwerp en aan het eind van de 18de eeuw werden de hypotheses van Martens en Tissot door een meerderheid in Europa en binnen grote delen van Amerika geaccepteerd. Zelfs de medici destijds accepteerden Tissot’s claims en masturbatie werd van af dit moment gezien als individuele ondeugd, zelfbevlekking of zelfs zelfmisbruik.

Maar hoe kijken wij er in Nederland vandaag de dag eigenlijk tegen aan? Voor de eerste aflevering van Metropolis ging reporter Stef de straat op om te vragen hoe men denkt over het onderwerp. In Nederland vinden wij het nog steeds erg moeilijk om over te praten. Maar enkelen durven het er bloot en open over te hebben.  Wellicht roept dit bij de ene kijker een gevoel van plaatsvervangende schaamte op, de ander barst in giechelen uit of houdt de lippen stijf op elkaar. Nee, willen we er geheel vrijuit over kunnen praten dan moet het in een new age-jasje gestoken worden, zoals de Nederlandse Jan dit doet. Hij gebruikt masturbatie als meditatie en ontkomt aan de stigma’s door zich, bij zijn zogenoemde ‘zelf liefdesritueel’ niet te betasten. Hij ziet het als een ‘state of mind’ en kan het dan ook op elk plek waar het een klein beetje rustig is. Ook de Spaanse Nicole verbindt spiritualiteit aan zelfbevrediging. Wanneer zij het gaat doen zorgt ze eerst voor de juiste sfeer met muziek en wierook. Dit helpt haar bij datgene dat zij haar ritueel noemt. Het geeft haar een gevoel van “verbondenheid” en ze ervaart het als “een medicijn” tegen stress en spanning.

En dan de Japanse Masanobu die “wereld kampioen” masturberen is. Dit filmpje leidde uiteindelijk op internet tot de grootste verbazing en was op vele internationale websites terug te vinden. Met name de uitspraak dat hij vrouwen uit anime (De Japanse benaming voor tekenfilms) prefereert boven een echte vrouw, omdat anime “mooi” en “schoon” is en dat een echte vrouw “een bepaalde geur” heeft en “vies” is, leidde internationaal tot verbazing. Op vele sites met filmpjes was de reportage terug te zien en de reacties op de sites waren vaak vol ongeloof, maar in sommige gevallen ook (daar waar Japan berucht is om vreemde tvshows en tvspelletjes) zonder ongeloof (typ in ‘google’ ‘masturbation champion’ en zie hoe de rest van de wereld op dit item reageerde) .

Vanuit een Nederlands perspectief is het moeilijk om Japanse gebruiken te begrijpen. Ik vind het dan ook jammer dat Metropolis niet dieper ingaat op de vraag of dit normaal is in Japan en zo ja, van uit welke context binnen de Japanse cultuur de masturbatiekampioenschappen begrepen kunnen worden.

En dan als laatste de groep mensen die onaangetast zijn door het Westerse idee dat masturbatie slecht is. Voor de Aeta-stam op de Filippijnen is het als een vruchtbaarheidsritueel; een onderdeel van de voorbereiding op de overgang naar volwassenheid. De jongens en de leraar verbinden geen seksuele gedachten aan het masturberen. Zij zien het als het klaarstomen op datgene wat moeder natuur verwacht en misschien centraal staat in al het leven: het voortplanten en creëren van nieuw leven. Ik schreef vorige week dat de aankondiging over het thema en met name over de reportage op de Filippijnen, leidde tot veel ophef en commotie. Na de uitzending is het opmerkelijk stil gebleven. Kennelijk viel het allemaal wel mee. Ik ben benieuwd of er onder de lezers van standplaatswereld mensen zijn die vinden dat de aflevering over masturberen niet door de beugel kon?

Aanstaande donderdag opnieuw een thema waar de één niet aan durft te denken en wat de ander al in zwart en wit op papier heeft staan: ‘De Dood’. Hoe gaan mensen daar mee om? In Puerto Rico is er de mogelijkheid opgebaard te worden in een houding naar keuze: bijvoorbeeld op je favoriete sportmotor in de hoek van de kamer of zittend op de bank verkleed als Ché Guevara. In Kenia laat men zijn macht zien door na het overlijden een gigantische begrafenisstoet in te huren met  ‘rouw professionals’ die de tranen rijkelijk laten vloeien.

Zie hier alvast een vooruitblik van uit de Filippijnen van de uitzending van donderdag 29 december.

 

Lysander Wiering is derdejaars antropologiestudent aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij liep drie maanden stage bij het VPRO programma ‘Metropolis’ en geeft wekelijks antropologisch commentaar bij de uitzendingen op standplaatswereld. Bekijk zijn andere post

2 Comments

  1. […] verantwoord’ zijn en in hoeverre opvallende zaken worden uitvergroot voor de televisie. Zijn tweede artikel blikt terug op de eerste aflevering en daarin gaat hij onder meer dieper in op het idee dat […]

  2. […] verantwoord’ zijn en in hoeverre opvallende zaken worden uitvergroot voor de televisie. Zijn tweede artikel blikt terug op de eerste aflevering en daarin gaat hij onder meer dieper in op het idee dat […]

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *