Skip to content

Obama in Ghana

foto door Monde Perso
foto door Monde Perso

Stem deze dagen af op een van de vele radiostations in Accra, Ghana, en het aanstekelijke refrein van de Ghanese reggaezanger Blakk Rasta komt geheid voorbij:

Mama! Mama!
Com mek wi talk oo
Com mek wi talk about Barack Obama
Papa! Papa!
Com mek wi talk oo
Com mek wi talk about Barack Obama
Barack Barack, Barack Obama
Barack Barack, Barack Obama

En gepraat wordt er over Barack Obama. In de aanloop naar de ‘first visit to Black Africa by the first Black president of the Unites States’ is de Obamakoorts in alle hevigheid uitgebroken. In woord, beeld, en geluid.

Langs de snelwegen van Accra staat om de zoveel meter een dubbelportret van Obama en de Ghanese president John Atta Mills: er is speciale stof gedrukt met beide portretten erop, T-shirts, petjes, vlaggetjes, en allerhande memorabilia worden als warme broodjes verkocht. Op alle TV-kanalen zijn Obama specials en Obama talk shows te zien; de kranten staan vol met paginagrote full colour welkomstadvertenties van diverse organisaties en bedrijven – ‘Welcome home, Obama’; er zijn liederen gecomponeerd en dansen voorbereid; en duizenden veiligheidstroepen gemobiliseerd.

Vanaf het moment dat de Air Force One van de ‘first family’ Ghanese bodem raakt zit heel Ghana gekluisterd aan de buis of radio. Via de live uitzendingen kunnen we elke stap van Obama in Ghana volgen en hebben we allemaal het gevoel dat we deelnemen aan de geschiedenis die hier geschreven wordt.

Toch maakt dit niet helemaal de teleurstelling goed die velen voelden toen bekend werd dat Obama’s speech niet, zoals oorspronkelijk gepland, in de open lucht op het Independence Square gehouden zou worden. Daar hadden vele duizenden mensen een glimp van hem kunnen opvangen. Maar vanwege de onvoorspelbare en hevige regenval van de afgelopen dagen vindt de speech binnen plaats. Zo wordt het hele gebeuren voor de meeste mensen in Accra toch vooral een media event. Maar wel een zeer aangrijpend media event.

Ghanezen zijn uitermate vereerd, en trots. Dat van alle Afrikaanse landen juist Ghana werd uitgekozen voor een presidentieel bezoek. En niet Obama’s ‘homeland’ Kenya, of het veel grotere en economisch belangrijkere Nigeria, Ghana’s eeuwige rivaal. De vraag waarom juist Ghana houdt menigeen bezig.

Velen zien Obama’s bezoek als een krachtige bevestiging van Ghana’s democratische succes en als een erkenning van de stabiliteit en vreedzaamheid en daarmee het gunstige investeringsklimaat van het land. Net als in de vroege dagen van de onafhankelijkheid is Ghana wederom ‘the shining Black Star of Africa’ waar de ogen van de wereld op zijn gericht. Oudere Ghanezen zeggen inderdaad dat de nu heersende euforie slechts vergeleken kan worden met de euforie aan de vooravond van 6 maart 1957. Men ziet Obama’s bezoek ook als een signaal dat Afrika hoog op de Amerikaanse agenda staat gedurende zijn termijn.

Dit alles geeft mensen hoop voor de toekomst, maar er klinken ook kritische stemmen. Die zeggen dat Obama vooral uit zou zijn op de olie die onlangs in Ghana is gevonden. Weer anderen zeggen dat de voorouders van Michelle Obama uit Ghana kwamen en dat zij een beslissende rol zou hebben gespeeld in de keuze voor een bezoek aan Ghana en het slavenfort in Cape Coast.

Trots is men ook op deze ‘great son of Africa’ en Obama’s Afrikaansheid en zwartheid worden dan ook breed uitgemeten. ‘Africa’s gift to the world’ is de titel van een boek dat hier over Obama is verschenen en dat goed de wijd verspreide gevoelens van identificatie en toebehoren verwoordt.

Maar men is zich ook terdege bewust van de economische kant van Obama’s ‘zwartheid.’ Er wordt volop stilgestaan bij de vele aanwezige buitenlandse televisiecamera’s en bij het media-effect dat de televisiebeelden van Amerika’s eerste zwarte president en Amerika’s zwarte first lady bij het beruchte ‘point of no return’ in het slavenfort zullen hebben in de Afrikaanse diapora.

The Ghanaian Times besluit haar redactioneel commentaar van 10 juli met ‘welcome, our illustrious African family of the soil. Akwaaba, Barack and Michelle. Here, in the land of Africa, is where your umbilical cord lies buried.’

Door Marleen de Witte, antropoloog verbonden  aan de afdeling Sociale en Culturele Antropologie (VU). Zij  is momenteel in Ghana voor haar onderzoek in het kader van het NWO programma ‘ Heritage Dynamics’.

Een korte impressie van de nieuwszender Voice of America:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *