Skip to content

Vrouwen met een eerste kind – Hoe voeden zij op?

Door Mieke Jakobs    Ter afronding van de Master Sociale en Culturele Antropologie aan de Vrije Universiteit heb ik onderzoek gedaan naar vrouwen die voor het eerst moeder zijn (‘first-time mothers’). Hierbij richtte ik me op hoger opgeleide moeders met een kind in de leeftijd van 0 t/m 3 jaar, woonachtig in Nederland. Ik was erg benieuwd naar hoe zij bepalen wat goede opvoeding is, en hoe zij dit invullen in de praktijk. Over het algemeen wil toch iedere moeder het beste voor haar kind?! Maar wat is dan dit beste? Hoe bepalen zij dit? En hoe verkrijgen ze deze kennis?

spw fotoIn de politiek, door vele instellingen, maar ook door de mondige burger, wordt een directe link gelegd tussen maatschappelijke problemen (bijvoorbeeld criminele jeugd) en opvoeding. Zicht krijgen op hoe moeders hun ideaal (‘het beste voor hun kind’) invullen in de praktijk, en hoe zij hun kennis hierover vergaren, lijkt me hierom relevant. Dit onderzoek kan deze instellingen en de overheid enig inzicht verschaffen.
De wetenschappelijke relevantie van dit onderzoek is dat auteurs die refereren aan vrouwen die voor het eerst moeder zijn (‘newly mothers’ en ‘first-time mothers’) vooral spreken over hun onwetendheid en onzekerheid. Idealiter, zo wordt beweerd, zouden zij niet moeten vertrouwen op hun instinct maar op wat experts zeggen dat het beste is: deze kennis zou hen de zekerheid geven om al dan niet te kunnen vertrouwen op die intuïtie. Hoewel ik inderdaad veel vrouwen heb ontmoet tijdens mijn veldwerk die (altijd of op enig moment) onzeker en onwetend waren, dit blijkt niet voor alle vrouwen het geval. De stereotypering van deze vrouwen in literatuur doet hen simpelweg tekort, het is te simplistisch.
Kennis speelt een enorme rol in de onzekerheid en onwetendheid die deze moeders al dan niet ervaren. In mijn onderzoek richt ik me op de kennis die ze verkrijgen via hun sociaal netwerk (hun moeder, vrienden, familie, andere moeders, instellingen, doktoren, etc.), media (internet en literatuur) en hun vroegere ervaringen. Ervaringen zoals hun betrokkenheid bij de opvoeding van andere kinderen voordat ze moeder werden (jongere broers/zusjes/neefjes/nichtjes of oppassen op andere kindjes), hoe zij hun eigen opvoeding hebben ervaren, en – in sommige gevallen- werk- of studiervaring in Pedagogiek, Kindertherapie, Kinderdagverblijf, etcetera, geeft kennis over wat zij als moeder goede opvoeding vinden en hoe zij hun kind willen opvoeden. Ik spreek in dit onderzoek niet over ‘informatie verkrijgen’, maar over ‘kennis verkrijgen’.
Wat ik tegenkwam in mijn veldwerk zijn moeders die behoorlijk beslist zijn over wat zij het juiste vinden voor hun kind. Moeders willen het heel graag goed doen, maar wat zij als ‘goed’ zien verschilt aanzienlijk. Wat ik fascinerend vind is dat moeders hun rol zien als zijnde de basis voor het succes of falen van de toekomst van hun kind. Als zij het als moeder maar goed doen, dan kan het kind gelukkig/gezond/blij/goed ontwikkeld/etc. worden. Ik zou me graag verder willen verdiepen op dit gebied. Nu ik ben afgestudeerd, ben ik erg benieuwd wat de toekomst me op dit vlak gaat brengen.

Mieke Jakobs voltooide haar Msc Sociale en Culturele Antropologie (VU), en specialiseerde zich in opvoeding, kinderen en moeders in Nederland.

4 Comments

  1. drs ing Henk Uijttenhout drs ing Henk Uijttenhout

    Er valt m.i. nog van alles te onderzoeken, als dat nog niet gedaan is. Bijvoorbeeld over hoe mensen (m/v, plaats in de rij enz) de opvoeding als kind door hun moeder/vader hebben ervaren. Of hoe jonge vaders hebben ervaren dat hun eerste kind in aantocht was en de opvoeding en verzorging daarna. Voor de zuiverheid zou het wellicht aan te raden zijn zowel met een gemengd stel (m/v) onderzoekers te interviewen en ook een grootschalige enquete te doen. Op zich is er wel veel interesse voor dergelijke onderwerpen, zoveel mensen hebben er ervaring mee en willen ook wel eens andere ervaringen lezen. Succes verder!

  2. drs. Mieke Jakobs drs. Mieke Jakobs

    Beste Henk, bedankt! In dit onderzoek is inderdaad de visie van deze vrouwen op hun eigen opvoeding meegenomen, gezien het inderdaad zeer bepalend blijkt voor wat zij als ‘goed’ en ‘niet goed’ zien in de opvoeding van hun eigen kind. Daarnaast heb ik een online enquete gedaan (met quantitatieve en qualitatieve vragen) alvorens de interviews plaatsvonden. Dit heeft een enorme hoeveelheid reacties opgeleverd (bijna 350 vrouwen wilden de enquete invullen) en heeft me erg veel inzicht verschaft in hun visies, idealen en praktijken. Dit aantal toont dat niet alleen de vraag voor dergelijk onderzoek groot is, maar ook de bereidheid van moeders om hun ervaringen en inzicht te delen. Uiteraard geeft dit geen representatief beeld, maar enkel een exploratie van de onderzoeksgroep, maar dit was gezien de duur van het veldwerk en het feit dat ik dit onderzoek in mijn eentje deed ook niet mogelijk. Nogmaals, ik zou dolgraag hierin verder willen gaan. Dus alle suggesties zijn welkom 🙂 Groet, Mieke

  3. Charlotte Bruins Slot Charlotte Bruins Slot

    Beste Mieke,

    Met belangstelling las ik het bericht over je thesis. Is het misschien mogelijk om deze volledig te lezen? Eventueel kunnen we een bericht over je onderzoek plaatsen op de veelbezochte website http://www.babywerk.nl.
    Hartelijke groet,
    Charlotte Bruins Slot

  4. drs. Mieke Jakobs drs. Mieke Jakobs

    Beste Charlotte Bruins Slot,

    Bedankt voor jullie interesse! Ik heb een e-mail gestuurd naar het e-mailadres van deze website.

    Groet,
    Mieke Jakobs

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *