Skip to content

Category: Traditie & ritueel

Nederland houdt van gewoon

Door Irene Stengs.

In het kader van ‘onderzoek om de hoek’ kom ik nog een keer terug op mijn veldwerkexcursie naar de Huishoudbeurs van afgelopen februari. In mijn vorige blog omschreef ik deze ‘grootste braderie van Nederland’ als een voor de antropoloog interessante event omdat de beurs in feite een geconcentreerde uitstalling is van allerlei vormen van alledaagse cultuur in Nederland. Veel zaken die in het dagelijks leven een rol spelen en juist door hun alledaagsheid nauwelijks opvallen worden op de Huishoudbeurs ‘uitvergroot, uitgelicht en op een voetstuk geplaatst’. Voor de meeste bezoekers spreekt de invulling en inrichting van de Huishoudbeurs voor zich. Het antropologisch oog kan hier echter een vorm van exotisering in zien: het proces van overdrijving dat helpt om de vanzelfsprekendheid van het alledaagse (ook wel: het gewone, normale, natuurlijke, gebruikelijke) in nieuw licht te bezien, en wel, om te beginnen, door het impliciet gewone expliciet te maken. Bij nadere beschouwing blijkt dan dat wat vaak zo alledaags is dat het nauwelijks opvalt, op allerlei manieren verbonden is met moeilijk zichtbare politieke en economische krachten. De vraag is dus in welke gedaantes het gewone zich op de Huishoudbeurs manifesteert als een relevante maar lastig te vatten dimensie van alledaagse cultuur.

Eén stand op de Huishoudbeurs kwam er gewoon voor uit: in een hoge, luchtige, oranje constructie stond: ‘Nederland houdt van g’woon’ (zonder e en zonder hoofdletter, spreek uit: gewoon). Het bleek te gaan om het gezamenlijk huismerk van twaalf kleinere supermarktketens. Anders dan de retoriek afgelopen jaar van een aantal politieke partijen over ‘de gewone Nederlander’, was g’woon mij geheel ontgaan. Kennelijk koop ik bij de ongewone supermarkt. En kennelijk vissen politiek en supermarkten in dezelfde vijver, puttend uit hetzelfde reservoir van stereotypen en emotioneel geladen aannames over het nationale zelfbeeld van ‘de Nederlander’.

1 Comment

If you eat Nsima, you are happy

By Liza Koch

This photo essay is about the process of making Nsima flour, the most important food people eat every day in Malawi.

Leave a Comment

Dancing to the State: Ethnic Compulsions of the Tangsa in Assam

GateBy Meenaxi Barkataki-Ruscheweyh            Let me begin by telling you a little bit about myself, the region and the people — the Tangsa — with whom I worked and some of the questions that I explored. Although I live in Germany now, I am Indian, more specifically an Assamese from the state of Assam in northeast India. Northeast India is a region which is geographically (and according to many, also emotionally) remote from the national capital at New Delhi. Separated from the rest of India except at a corridor, not much more than 20 kms at its narrowest, this region is surrounded by Bangladesh, Myanmar, Nepal, Bhutan and the Tibet region of China.

Leave a Comment

Some thoughts on film in ethnography

favelafunk
Still from ‘Inside the Mind of Favela Funk’

By Ina Keuper     On 7 December the Department of Social and Cultural Anthropology organized its second Ethnographic Film Day, which featured four rather different ethnographic documentaries. Former staff member Ina Keuper was there and shares some thoughts on Standplaats Wereld about these particular films and the role of this visual medium in anthropology.

Leave a Comment

7 December: VU Amsterdam Ethnographic Film Day

aefd_bannerWhat is the value of film as medium for ethnographic fieldwork? With which dilemmas are film-making anthropologists confronted? What is the relationship between visual methods and other methods? What do visual methods contribute to research?

The Department of Social and Cultural Anthropology of the Vrije Universiteit, Amsterdam presents the Amsterdam Ethnographic Film Day during which we will screen ethnographic films and discuss the various theories and methods of visual anthropology. We aim to provide a platform for anthropologists and documentary makers engaging in visual anthropology to show their films and communicate their experiences with, and thoughts on, ethnographic film-making. For more information, visit our Facebook page or website.

3 Comments

Down to Earth: Over zingeving en andere problemen

Door Peter Versteeg –

Het idee dat inheemse volken een wijsheid en spiritualiteit kennen die ‘wij in het westen’ al lang geleden zijn kwijtgeraakt, is een populaire gedachte in het circuit van alternatieve spiritualiteit, waar reikhalzend wordt uitgekeken naar mogelijkheden om inspiratie en ‘verbinding’ te vinden. De recente documentaire Down to Earth, die momenteel op veel plaatsen in Nederland te zien is, is daar een voorbeeld van. Spirituele glossy Happinez nam als eerste de film op sleeptouw met speciale vertoningen. Met Down to Earth willen de makers expliciet een boodschap uitzenden.

2 Comments

Het museum als mausoleum voorbij: het rituele en etnografische leven van een Kabra masker

Door Rhoda Woets De meeste antropologen zijn bekend met Arjun Appudurai’s idee dat objecten, net als mensen, een sociaal leven hebben of, in Igor Kopytoff’s woorden, ‘een culturele biografie’. Dit idee impliceert dat objecten geboren…

1 Comment

Een akelig artikel over een akelige gewoonte: Ook meisjesbesnijdenis vraagt een eerlijk debat

logo 6februari copy 2
VON (Vluchtelingen Organisaties Nederland) logo voor Zero Tolerantie tegen VGV (Vrouwelijke Genitale Verminking) dag, 6 februari

Door Edien Bartels en Martijn de Koning [i] In het stuk ‘Een akelige moslimgewoonte’ (Trouw, Letter en Geest, 22.2.2014) [ii] probeert Maurice Blessing aan te tonen dat meisjesbesnijdenis een voorschrift is van de islam. De auteur is arabist en doceerde aan de UvA. We vragen ons af of deze auteur kennis heeft over de verschillende manifestaties van de islam en meisjesbesnijdenis, het plaatsvinden van meisjesbesnijdenis en de verschuivingen, de toename of afname. Het gaat ons ook om de kern van zijn betoog. Wat voor nut heeft het zogenaamd vaststellen dat meisjesbesnijdenis islamitisch is? Vloeit daar een specifieke aanpak uit voort? Laten we dan alle christenen en animisten die meisjesbesnijdenis praktiseren maar liggen? Erger nog: de aannames van Blessing zijn niet correct en gebaseerd op een verkeerde voorstelling van zaken. [iii]

3 Comments

Veel bidden maakt moslims niet religieuzer

Onderstaand artikel verscheen begin februari in de NRC naar aanleiding van de succesvolle bijeenkomst georganiseerd in het kader van het maandelijkse seminar Muslim World-Making van de afdeling Sociale en Culturele Antropologie.

moslims Nederland SpW
© Roel Wijnants Fotografie

Door Sheila Kammerman Nederlandse moslims worden religieuzer, concludeerde het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) eind vorig jaar in het rapport Moslim in Nederland. Van een voorzichtige trend naar secularisering, waargenomen in een SCP-rapport uit 2004, lijkt weinig meer over. Hoe het SCP dat weet? Moslims gaan vaker naar de moskee dan pakweg tien jaar geleden en bidden regelmatig. En veel moslims eten halal en doen aan de ramadan (vooral Marokkaanse en Somalische moslims). Op donderdag 31 januari  debatteerden geïnteresseerden (waaronder veel moslims) aan de Vrije Universiteit in Amsterdam over het rapport. De vraag was: kun je die conclusies trekken op basis van een aantal vragen over religieuze gedragingen?

Het debat stond op scherp door de aandacht die het rapport in de media had gekregen: ‘Moskeeën zitten vol met jonge moslims’, interpreteerde RTL. En De Telegraaf: ‘Moskeebezoek geïntensiveerd onder jongeren’. Om daaraan toe te voegen: “De liberale, Nederlandstalige islam ebt weg.” De teneur van veel berichtgeving was: hoe religieuzer, hoe minder geïntegreerd. Dat verbaasde Mieke Maliepaard. Zij schreef het SCP-rapport samen met Mérove Gijsberts en legde voorafgaand aan het debat uit hoe ze de religiositeit van zo diverse groep als de ongeveer 825.000 moslims in Nederland heeft gemeten. Het rapport is gebaseerd op de antwoorden van ongeveer 5.300 moslims van Marokkaanse, Turkse, Irakese, Iraanse, Afghaanse en Somalische afkomst. Zij beantwoordden vragen over onder meer moskeebezoek, bidden, halal eten, meedoen aan de ramadan en het dragen van een hoofddoek. De vragenlijsten werden afgenomen door een enquêteur, die de vraag eventueel kon toelichten. “Zelfrapportage is de enige mogelijkheid bij dit soort onderzoek”, zegt Mieke Maliepaard. “We kunnen niet bij de moskee gaan posten om te zien hoe vaak mensen binnengaan.”

1 Comment