Skip to content

Bankiers en de kredietcrisiscultuur

090518_arendk

 

(Tekening: Arend van Dam)

Door Tijo Salverda

Vroeger toen ik me afvroeg wat ik later wilde doen, bedacht ik vooral ook wat ik niet wilde doen. Politieagent viel af. Maar vooral ook de hele dag met geld bezig zijn. Wat kon er nu leuk zijn aan de hele dag geld tellen? Eigenlijk denk ik dat nog steeds. Het enige verschil met vroeger is dat het wel leuk is om de mensen te bestuderen die het geld tellen, de bankiers.

 

Op dit moment staan zij uitgebreid in de belangstelling. Ze worden ervan verdacht de kredietcrisis te hebben veroorzaakt. Hoe ze dat zouden hebben gedaan wordt voornamelijk verklaard vanuit gangbare economische principes. Maar er blijkt meer antropologie in te zitten dan vaak wordt gedacht (ook door antropologen zelf, want die richten zich niet zo vaak op mensen in grote kantoren die met spreadsheets werken).

Bankiers worden net als andere mensen namelijk beïnvloed door (bedrijfs)cultuur en socialisatieprocessen. Ze dragen bepaalde kleding omdat deze status uitdraagt en omdat ze, als ze die niet dragen, buiten de boot vallen. Investment bankers kijken neer op gewone bankiers. Bij de ene bank vinden ze de andere bank maar niks. Dit heeft maar ten dele te maken met verschillen in werkzaamheden. Voor een andere deel komt het voor uit groepsdynamiek en een gevoel van ‘wij zijn beter dan de ander’.

 

Wat maakt dit nu uit? Ik hoor het je denken. Maar dit maakt veel uit! Bankdirecteuren maakten (achteraf gezien) misschien wel foute beslissingen omdat ze binnen een bepaalde (culturele) context opereerden. Cultuur kan dan de negatieve uitwerking hebben dat bepaalde zaken niet worden opgemerkt en/of dat bepaalde aspecten niet kritisch worden bekeken, omdat men bijvoorbeeld niet als spelbreker wil worden gezien. Het verkopen van financiële producten die eigenlijk geen goede ‘rationele’ economische onderbouwing kenden, kon zo ongestoord doorgaan. Tot het geheel als een kaartenhuis in elkaar stortte en er zich een crisis aandiende.

Het is dan ook belangrijk om vanuit een antropologisch perspectief naar de financiële wereld te kijken. Een holistische blik kan namelijk een bijdrage leveren aan het duiden van de (culturele) context waarbinnen de bankiers opereren. Het kan helpen om economische ‘rationaliteit’ beter te begrijpen. Bovendien, als je niet kijkt naar hoe bankiers geld kris kras over de aarde laten bewegen, begrijp je ook niet hoe de wereld werkt. De cultuur rondom de bankkluizen verdient dus de aandacht van antropologen. Maar het geld in deze kluizen, dat mogen de bankiers zelf blijven tellen.

Tijo Salverda is cultureel antropoloog aan de Vrije Universiteit en promoveert binnenkort op zijn onderzoek naar de Franco-Mauritianen, de blanke elite op Mauritius. Daarnaast zet hij een nieuw onderzoek op naar de invloed van sociaal-culturele aspecten op het handelen van professionels in de financiele wereld, getiteld “the culture of the crunch”.

4 Comments

  1. […] Tijo Salveda is cultureel antropoloog en is onlangs aan de VU gepromoveerd op zijn onderzoek naar de Franco-Mauritianen, de blanke elite op Mauritius. Hij zet momenteel een nieuw onderzoek op naar de invloed van sociaal-culturele aspecten op het handelen van professionals in de financiële wereld, getiteld The culture of the crunch. Andere bijdragen van Salveda op dit weblog gaan ook over de financiële crisis […]

  2. […] Tijo Salverda is antropoloog aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is gepromoveerd op een onderzoek naar elites.Op standplaatswereld schreef hij eerder over de heimelijke liefde van economen en de bankiers en de kredietcrisis […]

Your email address will not be published. Required fields are marked *