De kleuren van een zondag in Hong Kong

Door Charlotte Kemmeren Het collectivisme dat kenmerkend is voor de Chinese manier van samenleven is in Hong Kong niet altijd zichtbaar. Het is hier vooral hard werken, lange dagen maken en veel geld verdienen dat de klok slaat. Stromen mensen die zich zo snel mogelijk van A naar B verplaatsen en tijdens lunchtijd ergens alleen een kom noedels naar binnen slurpen zijn bepalend voor het alledaagse beeld van deze snelle, drukke stad.

In het traditionele dim sum restaurant zijn de tafels groot en rond, hele families kunnen er aanschuiven om tientallen schaaltjes, kommetjes en mandjes met smakelijke en vooral vreemde hapjes met elkaar te delen. Deze plek is om samen te zijn en samen te eten, Chinese waarden worden hier zichtbaar.

Hoewel, mijn tafelgenoot wees me erop dat als je goed kijkt je inderdaad meerdere mensen aan één tafel ziet zitten en ziet eten, maar van echt samenzijn is weinig sprake. Er worden telefoongesprekken gevoerd, of er wordt dankbaar gebruik gemaakt van één van de andere vele mogelijkheden van de Iphone. Er worden kranten gelezen, en bepaald op welk paard ingezet moet worden voor de paardenraces ‘s avonds. De andere mensen aan tafel staren naar de immense televisieschermen in het restaurant, met stralende presentatrices met nepwimpers voor Hong Kongse show TV.

Loop rond 5 uur ’s middags een willekeurige McDonalds in – nooit meer dan 100 meter lopen – en je ziet hordes scholieren, ‘gezellig’ samen aan één tafel, gebiologeerd door hun gameboys. Ze knipperen niet, de monden hangen open en het wordt door niemand opgemerkt wanneer iemand komt of gaat.

Veel rijke Hong Kongers en expats hebben een house maid, een vrouw die helpt met het huishouden en opvoeden van de kinderen, terwijl de ouders aan het werk zijn. De meeste vrouwen komen uit de Filippijnen, Indonesië of een ander land uit Zuid-Oost Azië. Op zondag is hun vrije dag, en dat zal niemand ontgaan. Massaal trekken ze er op uit en bezetten ze de parken van Hong Kong Island, de Filippijnse vrouwen het Central District, de Indonesische vrouwen het Victoria Park.

Met honderden zitten ze op meegebrachte kleedjes, stukken karton of bankjes, met minder weer onder afdaken en bruggen. Een beschrijving van dit opvallende fenomeen klinkt treuriger dan het is, want de Zuid-Oost Aziatische vrouwen maken de zondag de meest kleurrijke dag van Hong Kong en brengen positieve energie naar de gebieden waar normaalgesproken zakenmannen de dienst uitmaken. Samen praten, lachen en gillen ze, een oorverdovend kabaal. Ze koken en delen hun eten. Ze doen spelletjes en lakken elkaars nagels. Ze dansen, zingen en belijden hun geloof, samen en uitbundig.

Laatst was ik op weg naar een respondent, en kwam ik langs een Filippijnse talentenjacht. Een geïmproviseerd podium in het park met een jury van Filippijnse zangeressen en televisiesterren maakten de happening een publiekstrekker. Overal stonden groepjes jonge meisjes in tenue hun choreografie door te nemen. Buikdanseressen, hiphoppers en imitators van Michael Jackson lieten het publiek genieten van hun talent. Een feest, een schril contrast met de strakke kantoorgebouwen rondom het plein en de nog strakkere pakken die langs kwamen wandelen.

Het weer wordt hier beter en in de namiddag ging ik met mijn fieldnotebook op een ferrypier zitten om te schrijven, genietend van de laatste zonnestralen. Naast me kwamen twee Filippijnse vrouwen zitten. Ze openden hun laptop en pakten de Bijbel tevoorschijn. Af en toe zaten ze en luisterden ze naar Christelijke preken, af en toe stonden ze op om te bidden en mee te zingen met de liedjes. Die laptop erbij vond ik interessant, aarzelend vroeg ik ze waar ze precies naar keken, ik wilde ze niet storen. ‘We are worshipping and we can watch the service online from our church in Philippines. I wish it would be in English, so you could sing with us’. Ik werd warm van binnen. Een wildvreemde vrouw in Hong Kong die ik iets vraag, die tijd heeft om antwoord te geven en iets heel aardigs terug zegt!

De Filippijnse vrouwen en hun creatieve, inspirerende zondagen spelen geen enkele rol in het veldwerk voor mijn onderzoek in Hong Kong, naar Hong Kongse jongeren, kleding en groepsvorming. Maar het fenomeen hoort bij deze stad, verdient aandacht omdat het zo anders is dan de rest van de cultuur, en maakt bovendien dat ik op zondag graag wat tijd neem om een rondje door Central te lopen. Het is prachtig.

Charlotte Kemmeren is student bij de Master Sociale en Culturele Antropologie aan de VU. Zij is op dit moment in Hong Kong  voor veldwerkonderzoek ter voorbereiding van haar scriptie.