Turkse hoeder van islam blijft gematigd
Thijl Sunier, hoogleraar op onze afdeling, was nauw betrokken bij een onderzoek over de Islam in Turkije. De uitkomsten tonen aan dat het aantreden van de pro-islamitische politieke partij AKP in Turkije in 2003 er niet toe heeft geleid dat de islamisering van Turkije sindsdien meer wordt gepromoot door het Turkse Directoraat van Godsdienstzaken, Diyanet. Dat is een van de uitkomsten van een onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit Utrecht, dat op 27 januari bekend is gemaakt.
Diyanet is van oudsher het instituut in Turkije dat zaken rond de islam coördineert, zoals de opleiding van imams en het besturen van moskeeën. Met het aantreden van de Partij van Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (AKP) in 2003 bestond de angst dat Diyanet zou aansturen op een meer prominente plaats van de islam in de Turkse samenleving. Dat zou vervolgens ook invloed kunnen hebben op de positie van de islam in Europese landen waar veel Turkse moslims wonen, zoals Nederland, omdat het directoraat niet alleen in Turkije maar ook voor Turkse moslims in Europa actief is. Maar uit Nederlands onderzoek blijkt nu dat het meevalt.
Vermaatschappelijking
Sinds de aantreding van de AKP is de werkwijze van het directoraat wel veranderd. De onderzoekers hebben vastgesteld dat er op verschillende terreinen sprake is van een grotere decentralisatie en dat Diyanet meer aansluiting wil bij wat er leeft onder de moslimbevolking. Er vindt een proces van ‘vermaatschappelijking’ van de activiteiten en het beleid van Diyanet plaats. Ook is het instituut meer dan voorheen verwikkeld in een discussie over de vraag hoe de islam zich moet verhouden tot de moderne samenleving.
In Nederland heeft Diyanet een stevige bestuurlijke vinger in de pap bij het reilen en zeilen van Turkse moskeeën, waarvan de meeste vallen onder de Nederlandse vertegenwoordiger van Diyanet, de Islamitische Stichting Nederland (ISN). Uit het onderzoek blijkt echter dat Ankara in de praktijk ver weg is en dat er sprake is van een relatieve autonomie van de ISN. Bovendien voert de ISN op diverse terreinen een ‘eigen beleid’, dat uitgaat van de specifieke omstandigheden van moslims in Nederland.
Het onderzoek naar het functioneren van Diyanet is een onderdeel van het onderzoeksprogramma Versterking kennis van en dialoog met de islamitisch/Arabische wereld, dat door het ministerie van Buitenlandse Zaken is geïnitieerd om meer te weten te komen over de islamitische wereld en de onderlinge relaties te verbeteren. Een van de onderzoekers in het Diyanet-project is de VU-hoogleraar Islam in Europa, Thijl Sunier.
Uitgebreide informatie over het onderzoek en de uitkomsten kunt u lezen in het onderzoeksrapport op de website van prof. dr. Thijl Sunier.
Bron: FSW nieuws website