Een van onze vroegere studenten – Anne Geerdink – heeft het afgelopen jaar Internationale Communicatie gedoceerd aan de Medische Universiteit van Ningxia, de Hui-autonome provincie in het noordwesten van China. Zij is de enige Nederlander in deze Chinese provincie. Hierbij een korte impressie van haar ervaringen.
Het universiteitsrestaurant, drie verdiepingen met uitstekend Han (Chinees) en Hui (halal)voedsel, heeft overal televisies hangen die altijd aanstaan. Meestal hard, vooral wanneer er NBA basketballwedstrijden zijn. Basketball is hier sport nummer één. Werkelijk overal zijn veldjes! Studenten en medewerkers kunnen drie maal per dag een maaltijd gebruiken voor minder dan een euro. De universiteitsleiders hebben een aparte eetruimte, waar ze zich in geval van “meetings” door hun chauffeur over de campus naar toe laten rijden. Hun bakken blokkeren de ingang, de chauffeurs drentelen ernaast of poetsen de auto. Zo weten wij, docenten, studenten en medewerkers, dat er op dat moment “leiders” in het restaurant zijn.
De “professionele” leiders delen hun status en positie met de partijpolitieke leiders die uiteindelijk de baas zijn op de universiteit. Er zijn twee onoverzichtelijke verticale leiderslijnen, die soms op elkaar zijn afgestemd. Iets voor elkaar krijgen is veel moeilijker dan in een willekeurige Nederlandse organisatie. Afgezien van het feit dat je als vreemdeling misschien iets en als nieuweling vrijwel niets kunt bekokstoven. “Quanxi”, jarenlange relatienetwerken van vrienden, collega’s en familie vormen in feite de derde “machtslijn”.
Universiteitsmedewerkers die met een leider getrouwd of bevriend zijn kunnen een voordeel hebben. Conflictvermijdend gedrag scoort hoog in een cultuur waar men sowieso niet van openlijke confrontaties houdt. Maar elke positie heeft een gecontroleerde speelruimte. Dus het vaakst hoor ik: dat kan ik niet beslissen. Dat bepaalt een hogere leider of die van een ander departement.
Na bijna een schooljaar werken durf ik te beweren dat het weefsel gecompliceerd is en meer lagen heeft. Het vraagt langere tijd om daarmee goed te dealen, zegt een Europeaan die hier al vier jaar woont. Geen transparantie of Nederlandse wetmatigheid in elk geval.
Samen eten is normaal. Alleen opereren is afwijkend. Goed voedsel wordt hier ook door de meeste jongeren op waarde geschat. Men hecht aan gezond, voedzaam eten. Het junk voedsel is wel in opmars, maar Chinezen zijn ervan overtuigd dat ze het beste voedsel ter wereld hebben, al 5000 jaar. Ook de snacks zijn vaak gezond: kwarteleitjes, gegrilde tofu en inktvis. Wel te duur voor de armere student die verantwoord wil leven, want het is altijd op de zak van de ouders. Bijbaantjes bestaan niet. Alle tijd gaat naar de studie. In de studentenkamers met 4-6 studenten – ook de 25-jarigen delen een kleine leefruimte – is meestal geen kookgelegenheid. Men studeert, slaapt en sport. Seksegescheiden: ook de oudere jeugd trouwt eerst en woont dan samen. Een kennis moest bijvoorbeeld acht jaar op een huis en bedgenoot wachten. Ouders willen het zo, ouders worden gerespecteerd.
Shoppen is ook geliefd onder studenten: er is bijzonder leuke mode hier, goedkoop en duur; het meeste voor maatje 36. Alle wereldmode wordt in China gefabriceerd, dus restpartijen en klonen worden door de moderne Chinees gedragen. Naast enorme conformiteit zie je op straat een spannende individualiteit; geen jonge meid draagt hetzelfde kledingstuk En alles kan: men gaat in een baljurk en zilveren schoenen naar kantoor. Gekleed, maar kleurig, fleurig, glinsterend, mooi! En heel goed gekapt, zowel jongens als meisjes. De kapperszaak, de “barber” volgens het Engelse collegeboek, is de snelst groeiende kleine middenstander.
Internet is booming. Overal zijn internetcafe’s waar de verbinding zeven keer zo snel is als op mijn universiteit. Internetonderwijs is daar nog amper. Er worden vooral films gekeken en spelletjes gedaan, meestal door jongens. De meisjes studeren en werken (zorg voor zieken, ouders, familie en kinderen) ook hier harder. En er wordt gediscussieerd over van alles. Nu over de centrale filter die de overheid wil installeren om porno, drugs en criminaliteit tegen te gaan. Elk drugsgebruik valt onder criminaliteit. Onder porno vallen ook woorden als “gay” en “lesbian”. Niet iedereen hier is het daarmee eens.
Door Anne Geerdink, docent Cultuur, Communicatie en Organisatie aan de Hogeschool Amsterdam.
Zie voor een uitgebreid interview met Anne Geerdink het mei nummer (p. 22) van het Transfermagazine.
In het blad Zorgwelzijn zijn meer columns van Anne Geerdink te lezen over haar ervaringen in China.
[…] “Een Nederlandse docent in China” […]