Skip to content

Een tas vol verhalen

OLYMPUS DIGITAL CAMERA Door Anne Dirks
“Dus eigenlijk heb jij onderzoek gedaan naar iets wat niet bestaat?” vraagt Phillip mij, na mijn relaas over agency & structure, de rol van de politiek en de media, adolescenten in het algemeen en die vreemde Argentijnen en hun geschiedenis in het bijzonder. “Eh, ja,” antwoord ik. Want dat is inderdaad de essentie. Ik heb onderzoek gedaan naar iets wat er niet is.

In januari vertrok ik vol goede moed en een hoop lege schriften richting Buenos Aires. Ik had een voorstel geschreven, ik had alles gelezen wat los en vast zat, ik had vragen voorbereid en contacten gelegd. Maar dat wat antropologie zo mooi maakt en zo anders dan andere disciplines, is veldwerk. En veldwerk is gebaseerd op iets wat moeilijk te vangen is in cijfers, rapporten, mechanismen en systemen. Veldwerk is gebaseerd op verhalen. En ik had drie maanden de tijd om zoveel mogelijk verhalen te vangen.

In mijn kleine appartementje in een van de groene wijken van Buenos Aires plakte ik mijn onderzoeksvoorstel tegen de muur. Ik ging onderzoek doen naar de manier waarop jongeren zich de laatste dictatoriale periode in Argentinië (bij ons bekend als de Vuile Oorlog) herinnerden en deze herdachten en hoe zij hierbij gebruik maakten van ’plekken van herinnering’.

In 1976 vindt er onder leiding van Jorge Videla een militaire coup plaats in Argentinië. Tijdens de periode die volgt worden er duizenden mensen gearresteerd, gemarteld en vermoord, in een poging de links georiënteerde oppositie te vernietigen. In 1983 komt er een einde aan het regime. Argentinië wordt een democratie die in het teken staat van de politicas de olvido (politiek van vergeten). Over wat er in het verleden is gebeurd wordt niet langer gesproken. Eind jaren negentig komen er echter steeds meer vragen. Wat is er nu daadwerkelijk gebeurd tijdens de Vuile Oorlog? De zoektocht naar het verleden begint, een proces waar Argentinië vandaag de dag nog middenin zit. De geschiedenis ligt letterlijk op straat.

Ten minste, dat dacht ik. Na twee asados (Argentijnse barbecues met heel veel vlees), vier afspraken en twee informele interviews begint het me te dagen. ”Wat bedoel je, het interesseert je niet?” vraag ik. Juan kijkt mij verbaasd aan. “I don’t care,” vertaalt hij uit het Spaans. “Ik begrijp wel wat je zegt, ik begrijp niet waarom je het zegt,” leg ik uit. Juan lacht, zoals alleen Argentijnen dat kunnen, alsof hij met je flirt en je tegelijkertijd uitlacht. “Denk jij dagelijks aan wat de Hollanders hebben gedaan in Zuid-Afrika?” vraagt hij. “Nee,” zeg ik. “Maar het was verschrikkelijk, jullie hebben daar enorme ellende veroorzaakt.”  “Ja, maar…” sputter ik tegen. “Het interesseert je niet genoeg. Het is een ver van je bed show en het is lang geleden, niet waar? Hetzelfde als hier, het is niet nu, het was lang geleden en we gaan door. Dit is Argentinië, er zijn genoeg dingen om je druk over te maken.” En daarmee is de kous af. De rest van de avond gaat het over andere dingen. Ik bots tijdens gesprekken met jongeren steeds vaker op een spreekwoordelijke muur van onbegrip en desinteresse. Eenmaal op mijn appartementje trek ik mijn onderzoeksvoorstel van de muur. “Ze doen helemaal niet aan herdenking,” mopper ik voor mij uit. “Hoe kan ik in hemelsnaam onderzoek doen naar iets wat er niet is? Waarom herdenken ze niet? Waar komt die onverschilligheid vandaan?”

En dus verander ik mijn onderzoeksvraag. Ik richt mijn vragen en zoeken op het waaróm van die wijdverbreide desinteresse jegens de horror uit het verleden, op zoek naar de logica van het ongerijmde. Drie maanden vol tegenstrijdigheden. Mijn dagen zijn verdeeld tussen herinneren en vergeten, ouderen en jongeren, herdenken en verzuimen, het verleden en het heden. Op sommige dagen lijkt het alsof ik onderzoek doe naar twee werelden in plaats van naar alleen maar een stad.

Anne Dirks heeft onlangs haar Masters thesis afgerond aan de Afdeling Sociale en Culturele Antropologie van de Vrije Universiteit.

One Comment

  1. Charlotte ten Have Charlotte ten Have

    Leuk geschreven en herkenbaar maar toch bleef het veldwerk zonder twijfel altijd meer interessant en leuk dan frustrerend!

Your email address will not be published. Required fields are marked *