Feminism – alive and kicking

Door Ina Keuper            Op 8 maart was het weer Internationale Vrouwendag en werd ik blij van de vele activiteiten die in verband daarmee overal in Nederland en daarbuiten georganiseerd werden. Nadat ik ’s middags een bijeenkomst bijwoonde over leiderschap van vrouwen georganiseerd door We Women Foundation, LOVA en One World in een collegezaal van de Universiteit van Amsterdam was ik ’s avonds in de IJzaal van het Tolhuistuincomplex in Amsterdam noord. Hoewel ik al veel energie kreeg van de drie enthousiaste spreeksters en vele aanwezigen op de eerste bijeenkomst werd ik nog meer verrast door de positieve sfeer van de tweede bijeenkomst. Deze was georganiseerd door Atria, Kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis onder de noemer Van Dolle Mina naar Twitterfeminist. Was er bij de presentatie van Het F-boek door Atria vorig jaar maart nog discussie over de beladenheid van het woord FEMINISME (zie mijn blog vorig jaar), dit jaar was daar geen sprake van. Diverse spreeksters benadrukten dat ze zich zeer betrokken voelden bij het gedachtegoed en activisme van het hedendaagse feminisme. Dat maakt dat ik mij een blij mens voelde.

Onder de professionele leiding van Kirsten van den Hul als gespreksleidster werd in de Atria-bijeenkomst een programma afgewerkt van enkele spreeksters, een panelsessie en een rondje uitspraken van bezoekers. Atria directeur Renée Römkens vertelde over het zojuist gepubliceerde onderzoeksrapport van haar organisatie en het Sociaal en Cultureel Planbureau over de verschillen in vrijetijdsbeleving van mannen en vrouwen in Nederland: Lekker vrij? Vrije tijd, tijdsdruk en de relatie met de arbeidsduur van vrouwen. Voormalig docente genderstudies politicologie aan de UvA Petra de Vries memoreerde haar medewerking aan het maken van een selectie van archiefmateriaal bij Atria. Ter illustratie toonde ze een affiche die Dolle Mina in 1971 maakte in reactie op de bekende ‘blote-vrouw-voor-koe’ affiche van de politieke partij PSP, een van de voorlopers van de huidige partij Groen Links. Destijds had ik de PSP affiche een tijdje aan de muur van mijn studenten kamer hangen. De alternatieve affiche van Dolle Mina had ik nog nooit gezien, hoewel ik wel de acties van Dolle Mina volgde via berichten in de krant en op de tv. Het was een leuke verrassing om hiervan  alsnog kennis te kunnen nemen. Het bleek mij dat het beeldarchief van Atria nog veel meer interessante verrassingen in petto heeft toen ik vanmiddag daarin verder ging rondneuzen.

In de panelsessie van twee generaties feministen, Anja Meulenbelt en Ineke van Mourik als zestigers en Hashna El Maroudi en Simone van Saarloos als twintigers/dertigers kwamen diverse verschillen en overeenkomsten tussen het hedendaagse feminisme en het feminisme van de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw aan bod. Naar aanleiding van de stelling dat het ‘vroeger’ veel makkelijker was om feminist te zijn dan ‘tegenwoordig’ vertelden de dames van de oudere generatie dat het destijds ook heel veel kritiek en weerstand opriep als je zei dat er nog zoveel te verbeteren viel aan de ongelijke man/vrouw verhoudingen. Net als nu. Diverse saillante en vreselijke voorbeelden van scheldkanonnades op Twitter nu en in krantenstukjes vroeger kwamen voorbij. Beide generaties van feministen waren het er over eens dat er nog veel moet gebeuren. De huidige tijd kent deels andere vraagstukken dan die van de Dolle Mina’s, maar ook veel zaken zijn niet wezenlijk verschillend. Een verschil is wel het inzicht dat intersectionaliteit nu veel meer onderkend wordt dan in het verleden het geval is geweest. En dat is winst. Zeker voor antropologen.

Door de gespreksleidster werden vanuit de zaal meerdere jonge vrouwen aan het woord gelaten die met diverse feministische activiteiten bezig zijn. Justine van Beek vertelde over de website Stellingdames die zij met anderen sinds de zomer van 2015 onderhoudt. Veel informatie en opinies over recente vormen van genderongelijkheid worden hier aan de kaak gesteld. Ook aan de orde kwamen de website Vileine en de Facebookgroep Feministisch Verzet.  Eveneens werd er verteld over de acties van filosofiestudenten aan de VU die een Feminist Club Amsterdam hebben opgericht en zich inzetten voor meer vrouwelijke filosofen in het curriculum (;  (http://www.advalvas.vu.nl/nieuws/%E2%80%98wij-eisen-het-vak-feministische-filosofie%E2%80%99 ). Naast acties en activisme op het internet werd er echter ook gepleit voor activisme op straat. Demonstreren, net als destijds in de jaren zeventig. Aanwezigen van de groep Feministisch Verzet vertelden over hun deelname aan de demonstratie eerder die middag op de Dam, georganiseerd door het Comité 8 maartviering Amsterdam.

Beide bijeenkomsten die ik op 8 maart 2016 bijwoonde in het kader van Internationale Vrouwendag hebben mij blij gemaakt en energie gegeven voor het vasthouden aan het feministische gedachtegoed dat ik al zo lang koester. Al in mijn studententijd werd ik, gestimuleerd door de activiteiten en publicaties van Dolle Mina en Man-Vrouw-Maatschappij, mij bewust van de ongelijke genderverhoudingen en wilde ik bijdragen aan de opheffing daarvan. Als antropoloog heb ik geleerd dat dit een zeer complex vraagstuk is, maar dat het ideaal van wereldwijde genderrechtvaardigheid  een goede leidraad is voor sociaal relevant werk als wetenschapper. Ik heb dit feminisme pogen uit te dragen in mijn werk als docent bij de afdeling SCA, zoals ik bij mijn afscheid in oktober 2014 vertelde (zie blog). Ik hoop dat het feminisme ook jonge generaties van antropologen energie zal geven om hun talenten op een zinvolle manier in te zetten voor een betere wereld.

Ina Keuper was tot oktober 2014 als docent werkzaam bij de afdeling SCA van de VU en gaf onder meer onderwijs op het gebied van gender en feministische antropologie. Zij is als freelancer nog bij de afdeling betrokken.