Kritiek op de “kritiek”: een brief van Thijl Sunier aan NRC

Thijl Sunier Meindert Fennema (NRC 31/8) vindt Wilders’ credo ‘niet voor Ali en Fatima, maar voor Henk en Ingrid’ verwerpelijk omdat het een etnische draai geeft aan de volgens de auteur overigens vaak terechte islamkritiek van Wilders. Islamkritiek en integratie moet je scheiden vindt Fennema, maar hier slaat hij de plank finaal mis. Het zou mooi zijn zo’n onderscheid, maar zoals Fennema het voorstelt is het vooral gratuite retoriek. Zolang de islam wordt beschouwd als een importreligie en de mythe van ‘de’ Nederlandse cultuur overeind blijft en mensen bang worden gemaakt voor wat ‘van buiten’komt, kun je niet met droge ogen beweren dat islamkritiek en integratie niets met elkaar te maken hebben. Dan is islamkritiek gewoon verkapte assimilatiedruk.

Die principiële gelijkschakeling van Ali en Fatima met Henk en Ingrid waar Fennema zich op beroept is een holle frase zolang de eersten alleen mogen meedoen als ze een ‘salonfähige’ islam aanhangen, een gekuiste voor Nederland aanvaardbare vorm. Een getemde islam. Als je Ali en Fatima principieel hetzelfde wil behandelen als Ingrid en Henk, dan moet je ook accepteren dat Ali of Fatima er denkbeelden en opvattingen op na houden die je niet onderschrijft, net als dat voor Henk en Ingrid geldt. Dan mag je geen ‘wij-zij’ onderscheid maken, om dat oude cliché maar weer eens van stal te halen. Zo’n onderscheid hoort niet in een integratiedebat en heeft al helemaal niets te maken met de islam. Gelijkheid mag niet betekenen dat je probeert de wereld buiten de deur te houden.

Thijl Sunier is door VISOR aangesteld als hoogleraar ‘islam in Europese samenlevingen’ op de afdeling Sociale en Culturele Anthropologie van de VU. Eerder schreef hij onder meer over zijn oratie op Standplaats Wereld. Deze brief verscheen afgelopen zaterdag (4 september) in de NRC.