Door Freek Colombijn Europeanen staan vaak snel klaar om de Amerikanen te bekritiseren om hun milieuonvriendelijke gedrag. We hebben maar ten dele recht van spreken, want veel beter doen we het niet. De gemiddelde jaarlijkse consumptie van drie soorten plastic (PE, PP en PVC) is in de VS 68 kg per persoon en in Europa 50 kg. In de VS zijn er 797 auto’s op 1000 inwoners en in Nederland 528.[1] Ik heb vaak aangenomen dat gewone Amerikanen de druk op het milieu best konden verminderen, als ze maar wilden, maar afgelopen zomer op vakantie in de VS merkte ik dat het helemaal niet makkelijk is om milieuvriendelijk te leven.
Het begon ermee dat we een auto wilden huren, omdat veel plaatsen waar we naartoe wilden met openbaar vervoer bijna niet te bereiken zijn. Was dat onwil van ons of was er geen redelijk alternatief? Ik zag halverwege de vakantie hoe een vrouw in een dorpje op de westkust al een half uur te vroeg bij een bushalte ging posten uit angst de bus te missen en dan een halve dag op de volgende bus te moeten wachten.
De tijd van de grote Amerikaanse sleeën is voorbij, maar wij kwamen toch uit op een grote Jeep Cherokee als huurauto. De kinderen waren enthousiast over de vele knopjes, maar achter elk knopje schuilt een elektromotortje dat ook als je het knopje niet gebruikt (en van veel knopjes hebben we nooit de functie kunnen ontdekken) extra ballast is, dat vervoerd moet worden. Aan dat dode gewicht dat we meevoerden kan ik niet veel doen, maar waar we wel schuldig aan waren was het gebruik van de airco in de auto, in plaats van een raampje open te draaien. Maar met temperaturen boven de 40 graden Celsius was de AC natuurlijk verleidelijk.
En we hebben wat afgereden deze vakantie! We hadden bijvoorbeeld een huisje gehuurd dat “dicht” bij Yosemite National Park lag, maar de rit ernaartoe was toch 1 of 2 uur, afhankelijk van waar we het park ingingen. Het bezoek aan het natuurreservaat bestond zelf voor de helft van de tijd uit rondrijden in plaats van te wandelen en tenminste de centrale vallei van dit fraaie park heeft veel weg van een groot parkeerterrein. Een andere vakantie activiteit was het bezoeken van outlets, enorme winkelterreinen die vaak ver buiten een stad liggen en natuurlijk alleen met een auto te bereiken zijn.
Het keep-your-lane principe leidt misschien tot een regelmatig rijtempo, maar een andere verkeersregel doet dat beslist niet. Bij gelijkwaardige kruisingen geldt de regel dat de auto die het eerste aankomt, het eerste verder mag, met als gevolg dat alle auto’s altijd moeten afremmen bij een kruising om de situatie voorzichtig op te nemen. De Nederlandse voorrangsregel, waarbij het verkeer op de drukste weg doorgaans mag doorrijden bespaart volgens mij veel energie.
Er was nog iets waardoor we ons slecht voor het milieu hebben gedragen zonder er veel aan te kunnen doen. We sliepen vooral in hotels in het Zuidwesten van de VS, waar een enorm watertekort heerst. Het water in de Colorado River bij de beroemde Hoover Dam staat ongeveer 40 meter onder zijn ‘normale’ niveau.[2] Toch kende elke douche in elke hotelkamer maar twee standen: uit of vol open. Alleen de temperatuur was te regelen. De waterverspilling moet enorm zijn, want ik schat dat ik thuis met een kwart van de hoeveelheid water toe kan.
Het meest schuldig en tegelijkertijd het meest onschuldig voelde ik me echter bij het ontbijt in de hotels. De hoeveelheid plastic die we daarbij als een gezin gebruikten was enorm. Al het bestek was wegwerp bestek. Zelfs in een huisje dat we huurden konden we bijna geen afwasbaar bord vinden, omdat de borden bedoeld waren om na gebruik weg te gooien. In hotels kwam daarbij dat elk broodje of elke muffin apart in plastic verpakt was. Elk ontbijt eindigde daarom in een vrolijke, maar vervuilende berg van bordjes, bekertjes en plastic verpakkingen midden op de tafel.
Ik kan nog meer voorbeelden geven, bijvoorbeeld de reuzenverpakkingen in de supermarkt, waardoor mensen sneller voedsel zullen weggooien. Wat ik op deze vakantie geleerd heb is dat het nog niet zo gemakkelijk is om in de VS je ecologische voetafdruk te verkleinen. Het is daarom wat te lichtvaardig om gewone Amerikanen verwijten te maken, maar wel zou er door beleid heel veel verbeterd kunnen worden. Misschien dat een nieuwe president daartoe nieuwe initiatieven onderneemt.
[1] www.plasticinsight.com en www.cars.lovetoknow.com, geraadpleegd op 1 november 2016.
[2] www.circleofblue.org, geraadpleegd op 1 november 2016.
Freek Colombijn is universitair hoofddocent bij de Afdeling Sociale en Culturele Antropologie van de Vrije Universiteit Amsterdam.