Skip to content

Oerwoudgeluiden

24467799605_04212bc7bf_bDoor Ton Salman            Excuses dat ik er nu pas mee kom; de krantenberichten erover zijn al oud. De kwestie is dat het krantenkaternen betreft waaraan ik meestal geen prioriteit geef. Maar beter laat dan nooit. Het ging over voetbal, en over “oerwoudgeluiden”. Daarop vergastte een nogal onverkwikkelijk voetbalpubliek een zwarte speler, steeds wanneer hij aan de bal kwam. Een manier om een rekening te vereffenen over club-trouw, heb ik begrepen. Ten overvloede: dit gaat natuurlijk om tuig-van-de-richel, tinnef en geteisem. Maar daarover wilde ik het eigenlijk niet hebben. Het gaat me om de term: “oerwoudgeluiden”. Merkwaardig. En meer dan dat: een zeer ongelukkig gekozen term, wat mij betreft.

Ik ken het oerwoud. Ik was daar. En geloof me: daar klinkt niet dat rare gebalk dat de tribunes ten gehore brachten. Het oerwoud is soms een geluidsband uit een suspense-film, soms lawaaiig en kakofonisch, soms een symfonie, en altijd de nieuwsgierigheid wekkend. Maar nooit een stupide gebrul.

Het oerwoud ritselt. Het ruist. Het kwettert. Het tiereliert. Het kraakt. Het tjilpt. Het gromt, soms. Het sist. Het fluistert. Het mompelt. Het snuift. Het schraapt. Het kwaakt. Het zoemt. Met geluk blaat of trompettert het. Het fluit. Het koert. Het krast. Het gonst. Het piept. Het snuift. Het druppelt. Het kabbelt. Het zingt. En soms is het stil. Naar dat alles, inclusief de stilte, mag ik graag luisteren. Het oerwoud is een plek die respect afdwingt, die tot nadenken stemt, die benieuwd maakt, die iets mysterieus heeft, die ontzag afdwingt. Mede door die keur aan intrigerende geluiden.

Maar nooit, nooit, hoor je er het hersenloze kabaal dat blijkbaar uit voetbaltribunes opklinkt. Dus waarom die term?

Er klinkt een héél oud denkschema in door. Over beschaafd versus primitief, over ontwikkeld versus laagstaand en ruw, over beheersing versus onbehouwenheid. En nog steeds is dat ook: wij versus zij, het Westen versus “arme landen”, technologie, industrie en comfort versus ongerief, dreiging, hitte en bijtende en prikkende beesten.

Dat schema blijkt hier echter nauwelijks geldig. De onbehouwenheid, grofheid en het racisme blijken hun thuis juist te hebben in die wereld van de “ontwikkeling” en de “beschaving”. Dáár zijn ze geboren, dáár worden ze gepraktiseerd. Da’s spijtig genoeg – los van het feit dat het antropologische aandacht verdient.

Maar vooral: laten we dat mooie oerwoud, zo fraai, esthetisch, oog- en oorstrelend, geurig, en boeiend, zo’n belangrijke levensader voor de mensheid, en een plek die je altijd behoedzaam, respectvol en goed-voorbereid hoort te betreden, niet bezoedelen met die associatie met stompzinnig geloei. Dat heeft het oerwoud niet verdiend.

Ton Salman is als universitair hoofddocent verbonden aan de afdeling Sociale en Culturele Antropologie van de Vrije Universiteit.

3 Comments

  1. Frits van Oosten Frits van Oosten

    De KNVB laat de aanklager betaald voetbal kijken naar de oerwoudgeluiden zondag tijdens het duel ADO Den Haag-Ajax (0-1). Vooral als Ajacied Riechedly Bazoer aan de bal was, klonken er racistische geluiden vanaf de tribunes in Den Haag.
    “Oerwoudgeluiden zijn vreselijk. We leggen de beelden en rapportages voor aan de aanklager betaald voetbal”, liet de KNVB via Twitter weten.

  2. Piet den Hollander (geen voetbalfan) Piet den Hollander (geen voetbalfan)

    Zowel Johan Derksen bij Voetbalinsite als Sjaak Polak hebben de PSV-supporters beticht van het maken van antisemitische sis-geluiden. “De wedstrijd had al veel eerder gestaakt kunnen worden, het begon in de eerste helft al. Het PSV-publiek zong ‘Haagse joden’ en maakte sis-geluiden”, aldus de ADO Den Haag speler in de GPD bladen. Volgens PSV supporters aanwezig in het Zuiderpark werd er inderdaad ‘Haagse joden’ geroepen als reactie op ‘kanka boeruh’ en ‘pedofielen’ maar is er absoluut geen relatie tussen de sis-geluiden en de term joden. ‘sssssst’ werd veel later ingezet na de onschuldige song ‘Ado mag een liedje zingen’. Dit is om aan te geven dat de PSV supporters stil moeten zijn zodat de Ado fans daadwerkelijk ook een liedje in kunnen zetten.

  3. Freek Colombijn Freek Colombijn

    Het is grappig hoe een stuk geheel verschillende reacties los kan maken. Ik wil graag de aandahct vestige o pde derde alinea, die mooi illustreert hoeveel mogelijkheden de taal bidet om geluid te beschrijven. Iets waar ik zelf eens gebruik van maakte toen ik in een artikel lawaai (excuses voor de etnocentrische term) in Indonesische steden analyseerde. Het is veel moeilijker om geuren te beschrijven. Probeer maar eens!

Your email address will not be published. Required fields are marked *