Door Ton Salman Meerderheden hebben gewoonlijk geen etnische identiteit. Dat hebben alleen de minderheden, de tribes, of ‘groepen’ of minorities. Thomas Hylland Eriksen wees er terecht op: “nations tend to be dominated by ethnic groups which deny their ethnic identity (instead presenting themselves simply as citizens or humans) and relegate others to minority status or assimilate them” (Eriksen 2001, 51). Maar het kan verkeren, zoals in het huidige Bolivia. Daar wil die ‘meerderheid’ (maar-niet-heus) nu ook een ‘echte identiteit’ hebben.Wat is er aan de hand?
Leave a CommentTag: Bolivia,
Door Ton Salman. Op 13 en 14 maart van dit jaar komt in Wenen de VN-vergadering bijeen die opereert onder de naam van de Convention Against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances. Het wordt voor Bolivia een belangrijke vergadering van deze Wenen-conventie.
Het verhaal* begint ongeveer zó: in 1961 ratificeerde deze conventie het eerste verdrag over de bestrijding van gebruik, handel, productie en terbeschikbaarstelling van drugs en (later) psychotropische substanties als LSD en Ecstasy. Landen verplichtten zich drugs actief tegen te gaan – met uitzondering van medische toepassingen. Latere annexen specificeerden steeds nieuwere drugs. De International Narcotics Control Board werd opgericht om drugsproductie en –handel daadwerkelijk te controleren.
Pas in de loop van de jaren bleek dat er, behalve problemen als gebrekkige effectiviteit van de handhaving en corrupte autoriteiten die narco-belangen ontwikkelden, nog andere controversiële kwesties opdoken. Deze betroffen de nationale of culturele betekenistoekenning aan drugs.
1 Comment
Door Ton Salman Op zaterdag 7 mei 2011 huwden 355 echtparen van indiaanse afkomst tegelijkertijd, in het coliseo cerrado, in het centrum van La Paz, Bolivia. Het was een kleurrijke en vrolijke bijeenkomst, opgeluisterd met muziek, een maaltijd, cocablaadjes-kauwen, oogverblindende indiaanse gewaden, rituelen door indiaanse yatiris en amautas, religieuze autoriteiten in de Andes, een theaterstuk en als klap op de vuurpijl de aanwezigheid van ’s lands president Evo Morales, als padrino van alle jonggehuwden. De huwenden waren afkomstig van 11 verschillende etnische groepen uit Bolivia.
Het was niet zomaar een ingeving om dat trouwen nu eens massaal te doen. Het was een statement. In het Bolivia van de eerste inheemse president van het land, Evo Morales, heeft de indiaanse erfenis een nieuw prestige verworven. Niet alleen wordt het indiaanse denken ingezet tegen het voormalige kapitalistische economische model van groei en accumulatie (en wordt in plaats daarvan een ‘economie van het genoeg’ en respect voor pachamama bepleit), ook op het culturele en religieuze vlak emancipeerden de indiaanse ‘gewoontes en gebruiken’. Deze huwelijksplechtigheid was niets meer of minder dan een ‘publieke verklaring’ dat vanaf nu ook etnische huwelijksrituelen zouden worden erkend en geëerd.
1 CommentBy Diana Iftodi Developing a taste for syncopation: contradicting takes on Potosí protests of August 2010 and their aftermath
Whenever I revealed the purpose of my coming to Bolivia and my interest in social movements I would get the same reaction more or less: “you’ve come to the right place”. The social dynamics in Bolivia are up high and in your face although they do not lack their fair share of intricacy.
Bolivia is a landlocked country in South America, recently added to the continent’s “new left” front. This turn of events was the only road to take in order to achieve some kind of stability at the turn of the century after the hatred people amassed for foreign interests in their country, neoliberalism and a clientelist government, specifically that of Gonzalo Sánchez de Lozada. The desiderate of stability on the one hand however difficults the people’s ownership of the change on the other. Either way, Bolivia’s discontent led to nationwide protests, the ousting of Sánchez de Lozada and eventually to the rise of Evo Morales to power, an indigenous president elected in 2005 and representing not a conventional party but a front of social movements (MAS).
Leave a Comment
Door Ton Salman Misschien een beetje obligaat: de antropoloog over het verkeer in my village. Maar ik bevind me in uitgelezen gezelschap: collega Freek Colombijn schreef er ook (en meesterlijk!) over, en gerenommeerd politicoloog Guillermo O’Donnell wijdt in zijn grondige studie over karakteristieken van democratieën in Latijns Amerika meerdere pagina’s aan de truc hoe je, in de auto rijdend, vanuit de zijstraat komend je je een plaatsje verovert in de stroom op de hoofdweg (zie zijn boek Counterpoints – Selected Essays on Authoritarianism and Democratization, University of Notre Dame Press, 1999, met name hoofdstuk 5 dat luistert naar de welluidende titel And why should I give a shit). Blijkbaar zijn zulke banale wetenswaardigheden over verkeersgedrag relevant voor de analyse van maatschappijen en politieke systemen. Bovendien, zo wil ik betogen, zijn verkeersmores een Fundgrube voor elke etnograaf.
Door Ton Salman Het is een hard gelag: vroeger kon je je als antropoloog in alle onschuld beperken tot de prototypische thema’s van je eigen regio. Je deed wat hekserij in Afrika, of wat heilige koeien en Boeddhisme in Azië, of een beetje indianenrituelen in Latijns Amerika. En je luisterde respectvol maar met een waterige blik in de ogen naar de verhalen van de collega’s die altijd een ander vliegtuig namen. Die onnozele tijd is voorbij. Eerst waren er de kritische stokebranden die de antropologie uit het exotisme en de dweperij met my village losweekten, toen kwamen er de masochistische etnografieën over de biased sociotopen van de postkoloniale antropoloog zélf, en daaroverheen kwam de globalisering. Het gevolg is dat we nu uitgenodigd worden over hoofddoekjes in Bolivia te schrijven.
3 Comments
Door Ton Salman “Hesitating at the doorstep — the impact of the global economic and financial crisis in Bolivia”
Financial and economic crises as the one currently haunting us, inevitably affect the whole world — we are too interconnected for anyone to escape its impact. The way the crisis lands in various countries and regions, however, differs considerably.
Take Bolivia. As a reminder: since early 2006 Bolivia is governed by its first indigenous president, Evo Morales. He attempts to pull through economic reforms, to strengthen the country’s sovereignty vis-à-vis external agents, and pursues reforms in favor of the Bolivian poor. In his political discourse he combines an ideological (‘socialist’) with an ethnic vocabulary, accusing the West of a history of exploitation of the South, and additionally charging Western political and economic models of being instigated by greed, by obsession for accumulation and expansion, and of neglect of the environment and the depletion of natural resources. The crisis, in his view, is a leaf out of one’s own book. This does, nevertheless, leave the question open: will the crisis hurt in Bolivia?
10 Comments
De recherche in La Paz, Bolivia, was niet verbaasd toen ze in het kamertje van een bende moorddadige misdadigers een tweetal schedels aantrof op een soort altaartje. De schedels droegen wollen mutsen, waren omringd door bloemen en cocablaadjes, en er stak een sigaret tussen hun vergeelde en onregelmatige gebit. De mensen van de recherche wisten ook onmiddellijk wat te doen: ze plasten eerst op de schedels en sloegen ze daarna in stukken. Daarmee, zo wisten ze, wendden ze mogelijk ongeluk af, dat zou kunnen worden berokkend door de bovennatuurlijke krachten die aan de kant van de criminelen stonden. Voor alle zekerheid zouden ze bovendien geen gebruik maken van mogelijke bewijsstukken die in dat kamertje werden gevonden.
Wie zou denken dat misdadigers en politie beide altijd zo sluw, rationeel en klinisch mogelijk opereren in hun onderlinge strijd, komt in Bolivia bedrogen uit. De misdaad en de misdaadbestrijding zijn er verzadigd van ceremonieel en ritueel.
4 Comments
Op 7 maart van dit jaar werd in het indiaanse dorp Sankajahuira, aan de oevers van het Titicacameer, het huis van Victor Hugo Cárdenas gekraakt door de bewoners van het dorp. Cárdenas, zelf indiaan (Aymara), was van 1993 tot 1997 vice-president van Bolivia, en in die jaren een symbool voor de opkomst van de traditioneel gemarginaliseerde indiaanse bevolking van Bolivia. Maar de tijden zijn veranderd. Cárdenas werd nu door zijn dorpsgenoten beschuldigd van meerdere vergrijpen: hij zou zich onttrokken hebben aan de regels en verplichtingen van de dorpsgemeenschap (hij woont bijvoorbeeld meer in de stad La Paz dan in zijn thuisdorp), en op dorpsvergaderingen verstek hebben laten gaan.
15 Comments