Skip to content

Terugblik op de Bijeenkomst: 'Jemen, een Vergeten Oorlog – #WatKanIkDoen?'

Graffiti in Jemen
Graffiti in Jemen

Door Handenur Taspinar

Maandagavond 14 no-vember is er in samen-werking met het Grote Midden-Oosten Platform en de afdeling Sociale en Culturele Antropologie van de VU een mooie bijeen-komst georganiseerd over de vergeten oor-log in Jemen. De bijeenkomst vormt on-derdeel van drieluik, met als doel  om ach-tergrondinformatie te geven over de gebeurtenissen in Jemen en om antwoord te vinden op de vraag: “wat kan ik doen?”

Voor ik binnenkom, stel ik mijzelf dezelfde vraag: hoeveel weet ik eigenlijk van de gebeurtenissen rondom Jemen? Hoe ernstig is het? Af en toe lees of hoor ik over deze indirecte oorlog tussen Saoedi-Arabië en Iran, maar meer durf ik er niet over te zeggen. Aangezien er niet zoveel over gesproken wordt zal het vast wel meevallen. Vast wel… 

Eenmaal binnen zie ik ongeveer 30 mensen, waaronder ook een aantal Jemenieten. Marina de Regt, Jemen-expert en antropologe aan de VU, trapt af. Ze toont mooie landschappen van Jemen en geeft een korte geschiedenis van het land. Dit ter verduidelijking van de ingewikkelde politieke kwesties.

De avond wordt vervolgd met digitale interviews van drie Jemenitische “changemakers”, oftewel activisten en rolmodellen. In deze inspirerende filmpjes krijgen we een kijkje in de wereld van mensen die bezig zijn om de vraag “wat kan ik doen” te beantwoorden. Osamah Alfakih, van de organisatie Muwattanah, neemt ons mee naar Jemen vanuit een Jemenitische perspectief en laat zien hoe burgers proberen te overleven. Dan volgt Bushra al Fusail, een feministische fotografe die voor haar project naar New York is afgereisd. De voor ons vanzelfsprekende vrijheid behoudende grondrechten zijn niet zo vanzelfsprekend meer voor Bushra. Zij kan niet naar huis terugkeren, omdat ze een collage heeft gemaakt van fietsende vrouwen. De derde changemaker is Yasameen Al-Nadheri. Zij werkt in Jordanië voor Jemenitische vluchtelingen en adviseert hen hoe zij kunnen netwerken met organisaties die zich bezighouden met vluchtelingenzaken. Drie mooie mensen.

Aan het eind van de avond komt Nina Aqlan aan het woord. Zij is zelf Jemenitisch, werkzaam voor SPARK en sinds vorig jaar zomer woonachtig in Nederland. Ze stelt vragen aan het publiek. Hoe is dit conflict ontstaan? Hoe kan dit voor onze ogen gebeuren? Waar is de wereld en waarom zwijgt iedereen? Vragen die ons, of in ieder geval mij, aan het nadenken zetten.

De Jemenieten in het buitenland ervaren de situatie anders dan de Jemenieten in Jemen. Toen Nina enkele maanden geleden terugreisde naar Jemen, zag ze met volle verbazing dat de Jemenitische bevolking er alles aan doet om hun leven voort te zetten. “Life goes on, so they have to move on.” Is er een tijdje geen elektriciteit? Dan maar leven zonder elektriciteit. Ze proberen het beste uit hun leven te halen, voor zover dit mogelijk is, en zijn continu bezig met het zoeken naar hoop. Nina vertelt ons met trots dat mensen zich zodanig hebben georganiseerd, om te kunnen overleven in zo een ongunstige omgeving. “It’s not all happy, it’s not all sad, it’s how you deal with it.” Zij zijn bezig met overleven en het is onze taak om die omgeving te beschermen. Het zijn geen slachtoffers en zo willen ze ook niet gezien worden. Ze willen geen medelijden. Ze willen steun. Zij zijn niet de zwakkeren, maar de sterken. Zoals Martin Luther King dat mooi heeft gezegd: “Wij komen misschien van verschillende schepen, maar nu bevinden wij ons in dezelfde boot.”

Maar waar gaat het conflict nou over? Daar is geen specifiek antwoord op en daar gaat het ook niet om. Het is niet simpelweg een conflict tussen Sjiieten en Soennieten, tussen Saoedi-Arabië en Iran. Het is een geopolitieke oorlog. Een oorlog om macht. Het gaat hier om schending van mensenrechten. Het gaat om de vernietiging van huizen en gezinnen, van veilige havens.

De avond eindigt met een filmpje waarin een aantal Jemenieten vrolijk dansen op het nummer Happy van de Amerikaanse artiest Pharrell. Lachende mensen, dansende mensen, maar vooral mensen. Ik heb het gevoel dat we vaak vergeten dat het om mensen gaat, om mensenlevens. Dit brengt mij weer dichterbij de hoofdvraag. Wat kan ík doen? Mijn eerste stap was het bezoeken van deze bijeenkomst, als tweede heb ik dit laten bezinken, vervolgens schrijf ik er een stukje over en deel ik dit met jou. De vraag heb ik voor mezelf maar gedeeltelijk beantwoord, want ik kan altijd meer doen. Echter, de bal ligt nu bij jou. Wat ga jíj doen? Zoals Nina adviseert: begin klein, begin met lieve woorden of wellicht een lach, maar begin. Het is tijd om terug te keren naar huis, maar dit keer met een volle bagage.

Handenur Taspinar is rechtenstudente aan de Hogeschool van Amsterdam en eerstejaars antropologiestudente aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

2 Comments

Your email address will not be published. Required fields are marked *