Door Emine Igdi, Edien Bartels en Lenie Brouwer. Iedereen heeft het over het mijnbouwongeval, het grootste in de Turkse geschiedenis. De televisie laat de meest vreselijke beelden zien. Mensen zijn hierdoor zo geraakt dat zij manieren zoeken om hun solidariteit te betuigen. Een ding is duidelijk, zo horen we overal om ons heen, dit is geen ongeluk, maar moord. Onlangs heeft het Parlement nog kritische vragen gesteld over de veiligheid van de mijnen, maar de regering vond een onderzoek overbodig.
De gemeente van Diyarbkakir, Oost Turkije, heeft alle activiteiten voor drie dagen stilgelegd en een herdenkingsdienst georganiseerd. De burgemeester en alle ambtenaren hebben gezamenlijk gerouwd. Een foto van de herdenkingsdienst staat op de voorpagina van de krant. Een zwarte, vlag hangt halfstok op het gemeentehuis. De vlag uit het raam van het partijbureau van de Koerdische partij BDP is zelfs nog groter.
Medewerkers dragen als teken van rouw een dun zwart lintje om hun bovenarm. Een jong meisje dat ons rondleidt in een jongerencentrum heeft een sticker op haar t-shirt geplakt met de tekst: “het is geen bedrijfsongeluk, het is moord.” Ze is niet alleen in de rouw vanwege de vele slachtoffers, ze is ook heel kwaad op de regering, voor wie een mensenleven blijkbaar niets waard is. De Koerdische politieke partij heeft tot een algemene staking opgeroepen, want Koerden weten uit ervaring hoe erg het is een familielid te moeten verliezen.
Mensen gebruiken massaal Facebook om hun woede, frustratie en verdriet te uiten. Een 14-jarige jongen, die zich doorgaans meer interesseert voor games dan voor politiek, heeft de volgende tekst op zijn pagina geschreven:
“Onze huizen, auto’s, mobiele telefoons, ons levensonderhoud en zelfs onze dromen zijn duur. Het enige wat goedkoop is, is het leven van een mijnwerker die 2000 meter onder de grond moet werken voor zijn brood.” Op profielfoto’s van Facebook zie je nu het met kool besmeurde gezicht van een mijnwerker in plaats van de persoon zelf.
Een 15 jarige mijnwerker behoort tot een van de vermiste slachtoffers. Dit lokt felle reacties op Facebook uit. Het doet denken aan de Gezi protesten van vorig jaar in Istanboel waar een 15 jarige jongen door politiegeweld om het leven kwam. Toen had de regering verklaard: wat doet een 15 jarige jongen in een demonstratie? Mensen zeggen op Facebook: dat was toen een verkeerde vraag, maar nu is het de enige juiste vraag. Wat doet een 15 jarige jongen in de mijnen?
Emine Igdi (buiten promovenda), Edien Bartels (gepensioneerd universitair docent) en Lenie Brouwer (universitair docent) zijn verbonden aan de afdeling Antropologie van de VU. Zij maken momenteel een rondreis door Oost Turkije en bezoeken in het kader van het project ‘Transnationale bindingen’ verschillende vrouwenorganisaties.