Door Marina de Regt “Deze film moet iedereen zien”, was de reactie toen we Time to Look at Girls: Migrants in Bangladesh and Ethiopia afgelopen woensdag aan een groep jonge sekswerkers in Addis Ababa lieten zien. Ze hadden doodstil naar de film zitten kijken, sommigen konden hun tranen niet bedwingen, anderen keken af en toe slinks naar Tigist, een van de hoofdpersonen in de film. Tigist had de film al meerdere malen gezien en liet geen emotie zien. Na afloop legde ze uit waarom ze had besloten aan de film mee te doen en vertelde ze welke problemen ze bij het filmen tegen was gekomen.
Ze wil dat andere meisjes kunnen leren van haar verhaal en dat er hulp komt voor meisjes die net als zij op straat terechtkomen. De negatieve reacties tijdens de opnames hadden haar alleen maar gesterkt in haar besluit zich te laten filmen, want de discriminatie en stigmatisering van sekswerkers in Ethiopië moet ophouden.
Tigist was een van de interviewers tijdens het onderzoek naar migrantenmeisjes in Ethiopië, een onderzoeksproject dat ik in 2014 heb geleid (zie het blog ‘Time to Look at Girls’, feb 2014). Het onderzoek richtte zich op tienermeiden die naar Addis Ababa zijn gemigreerd en daar als huishoudster of sekswerker hun brood verdienen. Het onderzoek maakt deel uit van een groter onderzoeksproject waarin ook onderzoek in Bangladesh en Sudan is gedaan. Om de resultaten van het onderzoek te verspreiden besloten we een film te maken (zie blog ‘Ethiopische sekswerkers voor de camera’, feb 2015). Vorige week is de film drie keer vertoond in Addis Ababa. Tigist en Helen, de twee sekswerkers die hun levensverhaal in de film vertellen, waren bij alledrie de vertoningen aanwezig. En dat maakte de impact van de film nog groter. Iedereen was het erover eens: Tigist en Helen zijn heldinnen omdat ze zo moedig zijn geweest hun verhaal voor de camera te vertellen, in een samenleving waar sekswerkers gediscrimineerd en gemarginaliseerd worden.
De eerste vertoning was tijdens de afsluitende workshop van het onderzoeksproject op dinsdag 20 oktober. Meer dan dertig mensen, waaronder vertegenwoordigers van verschillende organisaties zoals ministeries, internationale organisaties en NGO’s, en onderzoekers waren aanwezig. Nadat ik de resultaten van het onderzoeksproject had gepresenteerd, hebben we de film bekeken. In de film komen naast Tigist en Helen ook twee Bangladeshi textielarbeidsters aan het woord, want zij vormden de onderzoeksgroep in Bangladesh. Na afloop vertelden Tigist en Helen dat ze er lang over hadden nagedacht of ze zich wel herkenbaar zouden laten filmen, maar uiteindelijk allebei hadden besloten het wel te doen. Ze moesten allebei huilen, en een aantal mensen in de zaal ook.
De tweede vertoning was op het French Center for Ethiopian Studies. Na afloop was het stil in de zaal en het duurde even voor er vragen kwamen. Iedereen was onder de indruk, en ook dit keer ontvingen Tigist en Helen veel lof voor hun moed. Een vertegenwoordiger van een kerkelijke organisatie zei dat de film op scholen en aan kerkgangers vertoond moet worden. Een aantal vrouwen van UN Women willen de film op een Addis Movie Night vertonen, en een vertegenwoordigster van een Duitse ontwikkelingsorganisatie wil dat Tigist de film komt laten zien. De derde vertoning was bij NIKAT, de zelforganisatie van sekswerkers waar zowel Tigist als Helen aan verbonden zijn. Hier werden tranen weggepinkt en benadrukten de aanwezigen na afloop het belang van de film en het feit dat “iedereen” hem moet zien.
Tigist heeft een Engelse en Amhaarse versie van de film en iedereen die de film wil vertonen kan contact met haar opnemen. Zij is bereid de film van commentaar te voorzien en in te gaan op vragen. En als het kan, komt Helen ook mee. Beide jonge vrouwen hebben door deze film niet alleen hun eigen verhaal ingezet voor een hoger doel, maar kunnen hopelijk ook hun eigen positie verbeteren dankzij de film. Naast heldinnen zijn zij ambassadrices geworden voor de erkenning van de problemen van jonge migrantenmeiden die in de prostitutie terecht zijn gekomen. Mijn bewondering voor hen is enorm.
Marina de Regt is als universitair docent verbonden aan de Afdeling Sociale en Culturele Antropologie van de Vrije Universiteit. Zij schrijft regelmatig blogs over Ethiopië en Jemen.