Het onbegrip tussen wetenschap en media in tijden van de pleuris: Paneldiscussie en publiek debat op 15 april
Foto: Leo Roubos
Door: Heleen van der Linden, Ton Salman, Peter Versteeg, Thijl Sunier en Rhoda Woets
Onlangs werd ik weer eens geconfronteerd met de feiten. In Rotterdam speelde het zoveelste akkefietje rond de Essalam Moskee, een moskee in Rotterdam Zuid, voornamelijk bezocht door moslims van Marokkaanse afkomst. Een nieuwe generatie bestuurders was in conflict geraakt met de oude garde. Deze jongere generatie wilde van de moskee meer maken dan alleen een gebedshuis, en diensten toevoegen als een psycholoog en een jeugdhonk. Volgens de ANP-journalist die mij onverwachts belde was dit een absolute aardverschuiving binnen de islam in Nederland en een nauwelijks te onderschatten trend! Of ik dat even kon bevestigen… Ik vertelde dat dit fenomeen helemaal niet zo nieuw was, want, en, dus, enzovoorts. Na mij enkele minuten te hebben aangehoord, meldde de journalist in kwestie: “Hartelijk dank voor de informatie, maar, sorry, met uw verhaal kan ik niets.” Het ging hier namelijk om een bericht voor de zogeheten ‘kolom kort’, een nieuwsbericht van één alinea.
Dit voorbeeld van Heleen van der Linden is een goede illustratie van de spanning die er vaak bestaat tussen “snelle journalistiek” en “langzame wetenschap”. De aanslagen in Parijs en de berichtgeving hierover, maakte duidelijk dat het hoog tijd is voor een debat over deze spanning. Van deskundigen wordt gevraagd om inzicht te verschaffen in gebeurtenissen die, terecht of onterecht, voor maatschappelijke ontwrichting zorgen. Maar ook andere gebeurtenissen, zoals het conflict in Oost-Oekraïne, de gruweldaden van Boko Haram of politie-cum-drugskartels in Mexico, maken dat journalisten naarstig op zoek gaat naar de experts. Deze experts zijn vaak afkomstig uit de wereld van de wetenschap.
Documentaires, achtergrondartikelen en essays biedt de wetenschapper ruimte om verschillende aspecten en nuances te laten zien. Maar de onmiddellijke behoefte aan duiding bij tragische gebeurtenissen vraagt om snelle en hapklare antwoorden. Zogenaamde diepte-interviews van maximaal drie minuten zijn het gevolg. De neiging om maar niet in te gaan op verzoeken van de media is daarom soms groot. De wetenschapper vreest de haastige staccato-vragen van de journalist. En de journalist of haar of zijn beurt vreest de lange, omslachtige en dubbelzinnige exposés van de wetenschapper.
Als we er vanuit gaan dat maatschappelijke duiding een belangrijke taak is van wetenschappers, dan moet er een manier worden gevonden die zowel recht doet aan nuance en complexiteit, als aan informatiebehoefte. Dat is niet alleen een kwestie van goede mediatraining en wat rake oneliners. Maar hoe moet het dan wel? Hoe kunnen we de belangrijke vraag naar duiding beantwoorden zonder onze wetenschappelijke diepgang op te geven? Hoe kunnen we bijdragen aan een zinnige, constructieve samenwerking die voorbij gaat aan de spanning tussen de “snelle media” en de “langzame wetenschap”?
Deze vragen staan centraal tijdens een paneldiscussie en publiek debat over de spanning tussen de onderzoekerslogica versus de medialogica op 15 april, om 16.15 uur, in zaal Z-009, Metropolitangebouw (overzijde VU-campus).
Iedereen is welkom en de entree is gratis. Aanmelden is noodzakelijk vanwege een beperkt aantal stoelen: h.l.e.vander.linden@vu.nl
Panelleden:
– Sjoerd de Jong, ombudsman NRC en filosoof
– Taco Rijssemus, mediadirecteur KRO/NCRV
– Thijl Sunier, deskundige Islam in Europa, Vrije Universiteit Amsterdam
– Marc Jansen, Ruslanddeskundige, Universiteit van Amsterdam
– Aukje Schep, persvoorlichter Vrije Universiteit Amsterdam
Moderator: Heleen van der Linden, promovendus Vrije Universiteit Amsterdam