Wat het betekent voor Keniaanse ouders om hun dove kind naar school te sturen.
Door Mariska van Zanten. Je dove kind naar school kunnen brengen in Kenia gaat om meer dan alleen educatie, zo blijkt uit bovenstaand commentaar van een moeder. Omdat ik meer wilde weten over deze ouders, het belang dat zij hechten aan onderwijs en hoe zij de toekomst tegemoet zien en deed ik van januari tot en met maart 2014 onderzoek in Nairobi, Kenia. Ik keek samen met deze ouders naar een speciaal, door Kentalis International, gemaakte documentaire “Deaf Role Models in Africa – Kenya” en ik bezocht hen thuis en op school om interviews af te nemen.
Net als in Nederland zijn ouders in Kenia geschokt als zij horen dat hun kind doof is. Onderwijs is ouders eerste en grootste zorg maar het duurt soms jaren voordat zij, vaak via via, ontdekken dat er een dovenschool is. Andere ouders laten hun kind testen op een speciaal centrum en krijgen het advies om terug te komen als het kind 6 jaar oud is om dán pas een doorverwijzing te krijgen naar een dovenschool. Een vader uit zijn frustraties hierover: “Mij was verteld dat mijn kind 7 jaar moest zijn voordat hij naar school kon komen. Ik weet nu dat dat niet zo is. Al die jaren heb ik gewacht terwijl hij in die tijd gewoon naar school had gekund”.
Ouders vinden het cognitieve aspect van onderwijs belangrijk maar zeggen ook: “Het socialisatieproces is ook belangrijk zodat ze zich niet alleen voelen thuis of op school.” In Kenia zijn maar weinig dagscholen en daarom gaan veel dove kinderen naar een kostschool. Een moeder geeft aan: “Ik maak mij zorgen om het onderwijs voor dove kinderen. Er zijn niet veel dovenscholen, zeker niet buiten de stad. Kostscholen zijn moeilijk te vinden en het is lastig om die te betalen”.
Gebarentaal wordt door de veel ouders gezien als belangrijk communicatie-middel en wordt op dovenscholen als voertaal gebruikt. Een echtpaar legt uit dat ze eerst eigen gebaren gebruikten thuis. Ze zijn blij dat hun dochter nu gebarentaal leert op school maar het is ook moeilijk: “We begrijpen haar niet altijd als ze thuis is. Ze leert nu een andere taal”. Een moeder van een slechthorende dochter is bang dat haar kind haar spraak verliest op een school waar voornamelijk gebarentaal wordt gebruikt. Logopedie wordt niet aangeboden en ouders moeten dat zelf regelen en betalen. Een moeder legt uit: “We hebben in de loop van de jaren ons huisraad beetje bij beetje verkocht om de therapie te kunnen betalen”.
Uit de gesprekken blijkt dat het ontmoeten van andere ouders met dove kinderen helpt bij het accepteren van de doofheid: “Ik kom elke week voor gebarenlessen en dan ontmoet ik andere ouders. Het helpt mij bij het verwerkingsproces”. Een moeder die elke week trouw gebarenlessen volgt geeft aan dat ze nog steeds stilletjes hoopt dat haar dochter van 6 op een dag weer zal horen: “Het is nog steeds niet makkelijk om de situatie te accepteren”. Maar ik ontmoet ook een vader die zegt: “Mijn kind is gewoon zo. Ik voel geen verdriet, hij kan voor zichzelf opkomen. Hij is net als ieder ander en ik denk dat hij een belangrijk persoon in de maatschappij gaat worden”.
Hoewel veel ouders zeggen dat ze er alle vertrouwen in hebben dat hun kind alles kan bereiken wat ze willen, zijn ze vaak toch verbaasd te horen dat doven auto kunnen rijden en dat er een dove professor op de Universiteit van Nairobi werkt. Ouders hebben een moeilijke periode doorgemaakt maar kijken sinds hun kind onderwijs volgt met meer vertrouwen naar de toekomst. “Mijn kind kan alles bereiken” is een veel gehoorde opmerking. Een moeder vertelt dat ze eerst niet geloofde dat doven arts kunnen worden totdat ze er een ontmoette. Ze zegt hierover: “Als er een dove arts werkzaam is in het ziekenhuis, dan kan míjn kind later president worden”.
De resultaten van mijn onderzoek met betrekking tot de gebruikte documentaire zullen in 2015 gepresenteerd worden op ICED (22nd International Congress on the Education of the Deaf).
Mariska van Zanten is werkzaam bij Kentalis International waar zij van januari tot en met maart 2014 onderzoek deed onder families van dove kinderen in Nairobi, Kenia. Het onderzoek is deels uitgevoerd in opdracht van Kentalis International en als onderdeel van de master Social and Cultural Anthropology aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
de youtube-video is privé en daarom niet zichtbaar
Simon, ik ga ernaar kijken….