Door Myrna Derksen Een kleine twee maanden geleden verliet ik Burundi, waar ik 2,5 maand veldwerk heb gedaan. Ik participeerde in een onderzoeksproject van UNICEF en de Universiteit van Amsterdam in samenwerking met de Universiteit van Burundi over de intergenerationele transmissie van geweld, in de hoop bij te dragen aan de ontwikkeling van projecten voor kinderen die de vrede in het land sterker kunnen maken. In de tijd dat ik daar was liepen de politieke spanningen helaas alweer op.
Door Myrna Derksen Ik ben zo iemand die bij een museumbezoek als laatste het museum uitkomt, terwijl m’n gezelschap allang verveeld drie rondjes door de museumwinkel heeft gelopen zonder iets te kopen. Toen ik ruim een jaar geleden tijdens mijn eerste lessen antropologie leerde dat de eerste musea vaak tentoonstellingen waren van de kennis van vroege antropologen kon ik wel een dansje doen op m’n stoel. In elke stad waar ik kom wil ik minstens één museum zien – nou ja, zien – uitpluizen, het liefst zo oud en knullig mogelijk.
Burundi is niet erg ingesteld op toeristen. Het is een klein landje, ingeperst tussen de DRC, Tanzania en Rwanda, dat pas sinds tien jaar, na het eindigen van een burgeroorlog in 2005, aan het opkrabbelen is uit vele jaren van regelmatig terugkerend, gewelddadig conflict. Nu ben ik hier niet als toerist. Ik doe mijn masteronderzoek in een klein dorpje, wat hier een stad genoemd wordt, genaamd Rutana, in de commune Rutana, in de provincie Rutana, om het makkelijk te houden. Als ik vraag of er veel toeristen komen, wordt er enthousiast geknikt, want er zijn wel drie toeristische attracties in de provincie: watervallen, één of andere rots en de bron van de Nijl. Ik ben hier nu bijna twee maanden en ik heb nog geen toerist gezien, terwijl ik toch in hét toeristenhotel van het dorp woon.
Door Lidewyde Berckmoes – Het is nu ruim twee jaar geleden dat ik mijn veldwerkonderzoek in Burundi afrondde. Maar de situatie van onveiligheid, onzekerheid en kwetsbaarheid die ik beschrijf in mijn proefschrift, lijkt nog steeds aan de orde van de dag.
Terwijl ik bezig ben met de voorbereidingen voor de verdediging van mijn proefschrift op 14 februari, bereikt mij het nieuws over nieuwe rampspoed in de wijken van mijn onderzoek. Jongeren uit die wijken sturen me berichtjes via Whatsapp en Facebook om te laten weten dat het in de nacht van 9 op 10 februari zo hard heeft gestortregend dat huizen en wegen zijn ingestort, en mensen, veel kinderen, zijn weggesleurd in de regen en modder: “Hey Lide, gisteren regende het en mensen zijn gestorven. Meer dan 50”; “Godzijdank zijn we gespaard gebleven, maar het is een catastrofe. We weten niet wat te zeggen”; “Onze buurvrouw is haar 3 kinderen verloren”; “Een vriend heeft zijn familieleden verloren, alle 12.”
Colloquium in Brussels to celebrate 50 years of Independence of Burundi (picture by Lidewyde)
ByLidewyde Berckmoes Two weeks ago I was invited to give a talk in a colloquium organised in Brussels in light of the 50 years of Independence of Belgium’s former colony. The colloquium, with the title ‘at the cross-roads,’ was organised in the beautiful Palais d’Egmont, giving the meeting a very formal but also celebratory aura. Speakers and guests invited were mostly prominent Belgian and Burundian diplomats, scholars, and civil society representatives: for instance, two former presidents, the ambassador, and a professor who has been publishing about Burundi since the 1960s. I was well aware of my somewhat different standing, but felt honoured to be one of the speakers. Finally, I thought, I could share my research findings on the predicaments of youth with people who may actually have some influence in Burundi!
Excited about my upcoming adventure in Brussels, I was chatting about it with a few of my youth interlocutors over the internet. One of them, a very talented young student, answered to my question on what I should not forget to say in my presentation: “I hate the idea that people in Europe think that Burundian youth do not like to work. If some of us steal or kill, it is to survive! It is hard to find a job in Buja (Bujumbura)!”
door Lidewyde Berckmoes Het is lange tijd stil geweest rondom Burundi, in de Nederlandse kranten en ook op Standplaatswereld. De aanleiding van het doorbreken van deze stilte is helaas treurig. Zondagavond zijn er in een bar in Gatumba niet ver van de hoofdstad Bujumbura 36 mensen (laatste telling) vermoord.
Het nieuws bereikte me via Jean-Marie, één van de jongeren uit mijn onderzoek in Burundi. Zondagavond stuurde hij me een mailtje als antwoord op mijn vraag hoe het met hem ging: “Ik weet niet hoe ik het moet zeggen, zojuist ook, 2 uur geleden, ben ik mijn neef in Gatumba verloren, samen met meer dan 40 andere personen. De situatie is erg.”
“De regering houdt vol: Er is geen rebellenbeweging. Er is geen oorlog. Er komt geen onderhandelingstafel.”
Bubanza, een van gebieden waar de onveiligheid groot is (door Lidewyde)
De aanslag komt in een periode van ‘relatieve vrede’. Verkiezingen in 2005 markeerden het begin van een transitieperiode die het land uit een 12-jaar durende burgeroorlog moest trekken. Vorig jaar, in 2010, vonden verkiezingen plaats die de transitie naar een land in vrede verder moest bestendigen. De aanslag van afgelopen zondag laat op harde wijze zien dat dat idee te optimistisch was.
Door Lidewyde Berckmoes Mijn tweede week in het veld. Ik lees een paar bladzijden van Law in a Lawless Land, Diary of a Limpieza in Colombia van de antropoloog Michael Taussig. Beperkt internet en geen tv zorgen ervoor dat ik eindelijk toekom aan de boeken die al weken op me wachten.
Lidewyde Berckmoes doet onderzoek met jongeren in Burundi. Eind mei vonden er de gemeenteverkiezingen plaats. Tegen de verwachtingen in, leden oppositiepartijen een grote nederlaag, waarop zij zich terugtrokken uit de presidentiële verkiezingen van twee dagen geleden. Zij wilden niet deelnemen aan oneerlijke, ‘gestolen’, verkiezingen. In het land is het sindsdien onrustig. Gelaten wacht iedereen af wat de toekomst brengt. Oorlog, dictatuur, of is er toch nog kans op vrede en democratie?
Sinds kort heb ik het gevoel dat ik een vreemde ben in dit land. Ik ben mijn feeling kwijt met wat er speelt. Het begon op de dag van de start van de presidentiële verkiezingscampagne, ongeveer 2 weken geleden. Ik zat bij een Ethiopisch restaurantje met wat vrienden toen de eerste smsjes over granaataanvallen in de stad binnenkwamen.
Jongen met handelswaar op Mphungwe berg (foto's: Lidewyde Berckmoes)
Door Lidewyde Berckmoes
Onze verkenning van Ruyigi (Burundi) start vanuit het hotel. Bijna vier en een half jaar geleden, toen ik met een convooi terugkerende vluchtelingen meereisde van het kamp net over de grens in Tanzania, verbleef ik ook in dit hotel, in dezelfde kamer zelfs. Dat is toevallig, maar geen wonder als je bedenkt dat Ruyigi, de hoofdstad van de gelijknamige provincie, eigenlijk een heel kleine plaats is. De jonge man die ons de afgelopen dagen op onze onderzoeksmissie in de omliggende ‘collines’ heeft rondgereden, had, na mijn nieuwsgierige vragen over zijn jeugd in Ruyigi tijdens de oorlog, voorgesteld mijn onderzoeksassistente en mij op deze mooie zondagochtend rond te leiden. Het zou niet alleen een rondleiding worden langs wat er nu te zien is, maar vooral langs wat er niet te zien is en wat de mensen doen alsof ze zijn vergeten – dat wat tijdens de oorlog gebeurd is.
In oktober 1993, drie maanden na de presidentiële verkiezingen in Burundi, werd de president vermoord. In het kleine Afrikaanse land begon toen een burgeroorlog die anderhalf decennium zou duren. Anno 2009 is er geen oorlog in Burundi. Of er vrede is, is een kwestie van interpretatie. Of de oorlog tot de verleden tijd behoort, is speculatie.
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
