Skip to content

Tag: Ton Salman

The (in)correctness of political correctness

by Ton Salman

I’ve just finished reading “The Golden House” by Salman Rushdie. I enjoyed it: it is amusing, irritating, timely, biting and a delight to read. Of course, I am biased; he has been one of my favorite novelists for years. And he is one of the authors that in audacious ways often addresses the clashes between cultures, religions, ideologies that characterize our current globalizing, fidgety and agitated world, in provocative, foolhardy and sometimes pestering bravado. His novels, in my view, are must-reads for anthropologists.

In “The Golden House” he demonstrates his skill again. The novel plays in the USA, during the Obama-years and the first shrieking of his successor. Rushdie expresses in unequivocal terms what he thinks about the incredible events, without the message getting the upper hand. But he also comes to speak about other current developments, in the realms of cultural encounters, clashes and allergies. First, by mocking a tendency, for instance at USA-universities to be hypersensitive about concepts and labels for human “categories”, and second about (public) lectures on, again, university campuses by lecturers or on subjects that might make specific student groups feel “uncomfortable” or “un-safe”. Although universities are the loci here, the topics are larger, and trigger critical thinking about how, as societies and also within our ranks of anthropologists, we could address such controversies.

5 Comments

Anthropology's heterodoxy

sk-a-2933

By Ton Salman            In the following blog, Ton Salman reacts to Matthias Teeuwen’s contribution to Standplaats Wereld of 13-2-2017, titled “Is Anthropology the most Humanistic of the Social Sciences and the most Scientific of the Humanities?

First of all, allow me to thank Matthias Teeuwen for, once again, an intriguing and pertinent contribution to the ongoing dialogue on the nature of anthropology and its potential contribution to contemporary societal issues and challenges. The question is not a new one – but it is correct to make it a persistent one in anthropological reflection, because the –always provisional– answers have real consequences for what sort of endeavor anthropology in the end might be and what its ambitions may entail. A frequently heard characterization of anthropology is that it is something “between the sciences and the humanities”, or “the most humanistic of the sciences and the most scientific of the humanities”. The phrase is indeed often attributed to Kroeber, but sometimes also to Eric Wolf or Edward Sapir. But let that be the least of our worries. The substance of the matter is of course about the métier’s epistemology, methods and relation to other disciplines and professions like philosophy and text exegesis, but also sociology, political sciences and other social sciences.

2 Comments

Verlaten kerkhoven: over leven en dood

p1040295Door Ton Salman       We mogen vermoeden dat het de doden niet echt dwars zal zitten: waar ze begraven liggen en hoe eenzaam dat is. Eenmaal dood, is de last van eenzaamheid en de lust van gezelschap of bezoek (of andersom) immers voorbij. Een mening of een gevoel bij hoe eenzaam, mooigelegen, nabij of veraf, herdacht of vergeten of anoniem iemand begraven is, is dus een zorg van de levenden en de nabestaanden. In mijn ervaring kunnen die er terdege iets van vinden, zelfs in de wetenschap dat de overledenen onwetend zijn. Een illustratie daarvan is de situatie waarin een begraafplaats zelf terecht is gekomen op een inmiddels verlaten, verwoeste of niet meer vindbare plek. Daar wordt de eenzaamheid van de doden dubbel gevoeld, door degenen die daarvan weet hebben. Dat de doden dan twee maal verlaten zijn, is een besef van de levenden, en leidt bij die levenden tot extra deernis voor de verlaten doden. Zó alleen en in de steek gelaten, wordt gemeend, horen zelfs de doden niet te zijn.

Leave a Comment

Oerwoudgeluiden

24467799605_04212bc7bf_bDoor Ton Salman            Excuses dat ik er nu pas mee kom; de krantenberichten erover zijn al oud. De kwestie is dat het krantenkaternen betreft waaraan ik meestal geen prioriteit geef. Maar beter laat dan nooit. Het ging over voetbal, en over “oerwoudgeluiden”. Daarop vergastte een nogal onverkwikkelijk voetbalpubliek een zwarte speler, steeds wanneer hij aan de bal kwam. Een manier om een rekening te vereffenen over club-trouw, heb ik begrepen. Ten overvloede: dit gaat natuurlijk om tuig-van-de-richel, tinnef en geteisem. Maar daarover wilde ik het eigenlijk niet hebben. Het gaat me om de term: “oerwoudgeluiden”. Merkwaardig. En meer dan dat: een zeer ongelukkig gekozen term, wat mij betreft.

3 Comments

Slotwoord ABv-dag: Antropologie die ertoe doet

Op 29 mei vond in het Museum voor Volkenkunde in Leiden de jaarlijkse “Dag van de Antropologie” plaats, georganiseerd door de Antropologen Beroepsvereniging (ABv). De thema’s van de dag waren “De strijd om hulpbronnen” en “Publieke Antropologie”. Panels, seminars, etnografische films en ronde-tafel-discussies gingen dus over, bijvoorbeeld, de schaliegasdiscussie in Nederland, goudmijnbouw, de publieke rol van antropologie, voedselvraagstukken, en de toekomststrategieën van de ABv. Het was een levendige, drukbezochte en intense dag. Evenals vorig jaar werd Ton Salman verzocht een soort “slotcolumn” uit te spreken. Hieronder geven we de tekst daarvan weer.

Door Ton Salman      Het is een lastige en bedenkelijke eer, zo’n slotwoordje: iedereen is al gaargepraat, iedereens oren tuiten, en je kunt de veelheid, rijkdom en kwaliteit van de discussies tóch geen recht doen. Maar het staat in het programma, ik heb toegezegd en jullie moeten het dus nog even uitzitten. Wat volgt heeft niet meer pretentie dan wat gedachtenflarden naar aanleiding van vandaag; niet compleet, niet rechtvaardig en niet representatief.

1 Comment

Lola is dood

Campo BoliviaDoor Ton Salman        Op de hoogvlakte in Bolivia is het koud en winderig. In de winter zakt de temperatuur iedere nacht onder het vriespunt. Dan valt er maandenlang ook geen regen, worden het harde gras en de stekelige lage struikjes bruin, en schuren en prikken ze zo mogelijk nóg wat gemener. Dan zijn dus, als je erdoorheen wandelt, hoge schoenen en dikke broekspijpen zeker aanbevelenswaardig. De wind snijdt en de zon verwarmt maar een beetje – maar is op de hoogte van zo’n 3800 meter boven zeeniveau zó onbarmhartig dat je binnen een paar uur verbrandt en je lippen kloven. De eerste neerslag van het seizoen is vaak sneeuw. Het levert een prachtig landschap op. Voor wie zich de genieting daarvan kan permitteren.

Daar, op anderhalve kilometer van het dichtstbijzijnde dorpje (en dan nog maar met zo’n 100 inwoners) staat een klein lemen huisje. Ernaast een minuscuul schuurtje en een kleine kraal om ’s nachts de schapen in samen te drijven. De bewoonster, laten we haar Manuela noemen, alleenstaand, leeft van de ongeveer 60 schapen en wat kleinschalige landbouw: aardappelen, wat groente, haver en quinoa, het inmiddels ook in het Westen populaire “Andesgraan”. Het is geen vetpot, en het leven is moeilijk. Het is sloven. Er is de kou. Alle beesten moeten gevoed. De harde grond bewerkt.

Leave a Comment

Achteruit en uit de klem denken

Voor SpW 3 P1050724

 

 

 

 

Door Ton Salman 

Zie de foto’s. Dit is wat er (al tientallen jaren geleden) gebeurd is: bovenaan de klif loopt een weg. Een automobilist, naar ik hoorde beschonken, kukelde over de rand. De bergwand is door erosie aangetast en bestaat uit een reeks vertikale, taps toelopende kloven of bergspleten. De auto is daar vertikaal, neus naar beneden, in beland. Bijna dwangmatig stel ik me de ervaring van de bestuurder voor: tsjak, daar zakte hij weer schoksgewijs een stuk naar beneden. En tsjak, nog een stuk. En nóg eens. En het wordt steeds nauwer. De klem wordt steeds strakker aangedraaid. Ik stel me voor dat de chauffeur de auto in z’n achteruit zette, en probeerde of….. maar neen – tsjak.

Leave a Comment