Een derde veldwerkverslag van een masterstudent Culturele Antropologie. Leonie Timmer doet onderzoek naar Indonesische sekswerkers op Bali uit Indonesië; hoe ze omgaan met werkrisico’s en welke rol ze spelen bij het rekruteren van nieuwe sekswerkers Dit verslag is ook gepbuliceerd op de Vamos-Bien-site.
“En hoeveel verdien je per klant?” vraag ik de 36-jarige sekswerker. Ze antwoord mij dat ze voor een ‘short term’ 50.000 Rupiah verdient, dat is omgerekend zo’n drie euro. Ik probeer haar niet te laten merken dat ik geschrokken ben van het lage bedrag. Ze staat in de deur opening van een klein, met golfplaten in elkaar gezet, bordeel. Constructiewerkers komennaar de kleine bordelen achter de bouwplaats voor seksuele diensten. Ze vertelt mij dat sommige mannen hier komen om een kopje koffie te drinken en wat rond te hangen. Alcohol verkopen ze niet, want ze willen het wel veilig houden. Ik kijk om me heen en zie het keukentje wat bestaat uit een kookpit en een koelkast. De ‘mammy’ staat in de keuken en praat met een van de mannen die buiten staat en ze drinken een kop koffie. Aan de andere kant is een smal gangetje naar de kamers toe. Er zijn drie kamertjes met een matras op de grond en een ton water om te douchen. De kamers hebben geen raam of ventilatie en airco is al helemaal niet aanwezig. De geur in het huis is zo muf dat ik er naar een kwartier al hoofdpijn van krijg en het enige licht in het huisje komt van de lamp in de keuken. De kamers en het gangetje zijn donker en de kamers zijn enkel afgesloten met een doek in de openingen waar je een deur verwacht.
Voor mij is dit de meest onprettige werk omgeving die ik heb gezien. Toch lijkt het voor de klandizie niet uit te maken, want buiten is het druk met mannen die langs de sekswerkers lopen. Op het moment van mijn bezoek aan dit bordeel zijn er zes vrouwen aan het werk. Ze zijn allemaal 35+ en de oudste neigt al naar de 50. In de 15 minuten dat ik binnen ben geweest, heb ik twee sekswerkers met hun klanten naar buiten zien komen en ik verwacht dat de vrouwen bij het andere bordeel het net zo druk hebben. Ik vraag een van de vrouwen hoe ze hier terecht is gekomen en ze verteld me dat ze als ‘freelance girl’ in de nachtclubs van Kuta werkte en dat ze veel geld verdiende, maar ze werd oud en de mannen daar kiezen liever de jonge meiden. Ze verdiende niet meer genoeg om rond te komen en via via is ze hier terecht gekomen. Ze vertelt me dat ze niet veel keuze heeft. Ze is ongeschoold en dit werk is het enige wat ze kent. Maar ook in het werk zelf hebben de vrouwen weinig keuze. Waar de ‘freelance girls’ vaak kiezen met welke klant ze mee gaan, is dat hier absoluut niet het geval. Je doet gewoon je werk, omdat je geld moet verdienen. Ze vertelt mij dat er regelmatig een zieke man langskomt en dat hij perse onbeschermde seks met de vrouwen wilt. Geschrokken vraag ik of ze dat doen en tot mijn grote verbazing antwoord ze: “ja.”
De afgelopen maanden heb ik de verschillende kanten van sekswerk gezien op Bali. Waar sommige vrouwen bakken met geld verdienen en hun geld investeren in grond of huizen, kunnen andere vrouwen nauwelijks rond komen en zijn ze daardoor gedwongen om met elke klant mee te gaan om maar geld te verdienen. Het is een schrijnende business en ook al ‘kiezen’ de meeste vrouwen er zelf voor, het werk is vaak verre van ideaal. Als ik de vrouwen vraag hoe ze in dit werk terecht zijn gekomen, hoor ik meestal dat een vriendin heeft geholpen. Is dit rekruteren? Ik ben er nog niet over uit. Als ik het aan de vrouwen vraag dan vertellen ze mij dat het een vriendendienst is en dat het puur is om de ander te helpen. Sommige vrouwen in de bordelen of de complexen krijgen een provisie als ze nieuwe sekswerkers binnenhalen. Voor de freelance sekswerkers is dit echter niet het geval. Een onverwachtse uitkomst voor mij was het feit dat veel ‘freelance girls’ uiteindelijk in bordelen terecht komen waar ze de locale mannen dienen. De vrouwen beginnen dit werk vaak omdat ze denken dat ze een gouden toekomst kunnen krijgen door dit werk. Maar het werk en de levensstijl van drugs, alcohol, roken, lange werkdagen en weinig slaap eist zijn tol. De realiteit is vaak dat ze jong sterven doordat ze geïnfecteerd zijn met HIV of andere ziektes en hiermee heeft hun droom vaak een tragisch eind.
